Tiếp tục đốt token, không ngừng nghỉ

Bảy năm trước, Apple đã thực hiện một bước đi tài chính vượt trội so với mọi sản phẩm nổi bật nhất của hãng. Tháng 4 năm 2017, Apple khai trương khuôn viên Apple Park trị giá 5 tỷ USD tại Cupertino, California. Một năm sau, tháng 5 năm 2018, Apple công bố chương trình mua lại cổ phiếu trị giá 100 tỷ USD. Khoản này gấp hai mươi lần số tiền đầu tư vào trụ sở rộng 360 mẫu – hay còn gọi là “phi thuyền”. Đây là thông điệp của Apple gửi đến thế giới: họ sở hữu một sản phẩm khác quan trọng không kém, thậm chí còn hơn cả iPhone.

Đó là chương trình mua lại cổ phiếu lớn nhất từng được công bố thời điểm đó, mở đầu cho chuỗi mua lại kéo dài suốt một thập kỷ, với tổng chi tiêu vượt 725 tỷ USD để mua lại cổ phiếu chính mình. Đúng sáu năm sau, tháng 5 năm 2024, gã khổng lồ iPhone lại phá kỷ lục khi tiếp tục công bố chương trình mua lại trị giá 110 tỷ USD. Apple cho thấy cách tạo ra sự khan hiếm không chỉ ở thiết bị, mà ngay trong bản chất vốn chủ sở hữu.

Crypto đang áp dụng chiến lược này, nhưng với tốc độ và quy mô lớn hơn hẳn.

Hai động cơ doanh thu lớn nhất – Hyperliquid, sàn giao dịch hợp đồng tương lai vĩnh viễn, và Pump.fun, nền tảng phát hành memecoin – đều dùng gần như toàn bộ doanh thu phí để mua lại token của chính mình.

TOKEN2049 Happy Bird kết thúc vào NGÀY MAI

Chỉ chưa đầy một tuần nữa, cộng đồng crypto toàn cầu sẽ hội tụ tại Marina Bay Sands cho sự kiện crypto lớn nhất thế giới: TOKEN2049 Singapore. Bạn vẫn có thể tiết kiệm 400 USD cho vé tham dự.

Dàn diễn giả không thể bỏ lỡ gồm Eric Trump và Donald Trump Jr. (World Liberty Financial), Tom Lee (Fundstrat CIO), Vlad Tenev (Chủ tịch & CEO Robinhood), Paolo Ardoino (CEO Tether), Arthur Hayes (CIO Maelstrom), cùng nhiều tên tuổi khác sẽ được công bố thêm.

Tham gia cùng hơn 25.000 khách, 500 đơn vị triển lãm và 300 diễn giả khi toàn bộ địa điểm biến thành một thành phố lễ hội, với tường leo núi, zipline, sân bóng pickle, các buổi biểu diễn, trải nghiệm chăm sóc sức khỏe và nhiều hoạt động khác.

Đừng bỏ lỡ cơ hội trở thành một phần của sự kiện crypto quan trọng nhất năm.

Nhập mã ‘TOKENDISPATCH15’ để nhận ưu đãi đặc biệt.

👉🏼 Giữ chỗ ngay.

Hơn 90% trong tổng số phí kỷ lục 106 triệu USD của Hyperliquid trong tháng 8 đã được dùng để mua lại token HYPE trên thị trường mở. Trong khi đó, pump.fun từng vượt qua Hyperliquid về doanh thu hàng ngày, thu về 3,38 triệu USD chỉ trong một ngày tháng 9. Toàn bộ số tiền này được dùng để mua lại token PUMP. Thực tế, nền tảng này đã liên tục thực hiện điều đó suốt hơn hai tháng qua.

@ BlockworksResearch

Cách làm này khiến token giống như đại diện cho cổ đông, điều vốn rất hiếm trong thế giới crypto, nơi token thường bị bán tháo ngay lần đầu có cơ hội.

Bởi họ cố gắng mô phỏng những gì các “quý tộc cổ tức” Phố Wall – như Apple, Procter & Gamble, và Coca-Cola – đã duy trì suốt nhiều năm. Các công ty này chi mạnh để thưởng cho cổ đông, qua cổ tức tiền mặt đều đặn hoặc mua lại cổ phiếu. Apple đã chi 104 tỷ USD để mua lại cổ phiếu năm 2024 – khoảng 3-4% vốn hóa thị trường trả lại cho nhà đầu tư. So sánh với Hyperliquid, tỷ lệ này lên tới 9% nguồn cung bị rút khỏi lưu thông.

Ngay cả theo chuẩn thị trường vốn, đây là các con số phi lý. Với crypto thì càng chưa từng xuất hiện.

Thông điệp của Hyperliquid rất rõ ràng.

Họ xây dựng sàn giao dịch phi tập trung cho hợp đồng tương lai vĩnh viễn với trải nghiệm mượt như sàn tập trung (tưởng tượng như Binance), nhưng hoàn toàn vận hành on-chain. Không phí gas, đòn bẩy cao, và L1 tập trung vào perp. Đến giữa năm 2025, Hyperliquid ghi nhận hơn 400 tỷ USD khối lượng giao dịch mỗi tháng, kiểm soát khoảng 70% thị phần hợp đồng vĩnh viễn DeFi.

Điểm khác biệt của Hyperliquid ở cách sử dụng dòng tiền.

Mỗi ngày, hơn 90 cent của mỗi USD phí đều được chuyển vào “Quỹ Hỗ trợ”. Quỹ này lập tức mua HYPE trên thị trường mở.

@ decentralised.co

Đến thời điểm hiện tại, quỹ đã tích lũy hơn 31,61 triệu token HYPE, trị giá khoảng 1,4 tỷ USD. Con số này gấp 10 lần so với ba triệu token hồi tháng 1.

@ asxn.xyz

Đợt mua lại này đã rút khoảng 9% nguồn cung lưu hành, đẩy giá token HYPE lên mức đỉnh 60 USD vào giữa tháng 9.

Trong khi đó, pump.fun cũng đã giảm nguồn cung khoảng 7,5% nhờ mua lại.

@ pump.fun

Nền tảng này biến làn sóng memecoin thành mô hình kinh doanh chỉ với một khoản phí nhỏ. Ai cũng có thể phát hành token, khởi tạo bonding curve và để cộng đồng “bùng nổ”. Ban đầu chỉ là công cụ hài hước, nay đã thành “nhà máy” sản xuất tài sản đầu cơ.

Nhưng có bất ổn.

Doanh thu nền tảng biến động theo chu kỳ, gắn với lượng memecoin ra mắt. Tháng 7, doanh thu giảm xuống 17,11 triệu USD – thấp nhất từ tháng 4 năm 2024. Mua lại cũng giảm theo. Đến tháng 8, doanh thu bật trở lại trên 41,05 triệu USD.

Dẫu vậy, câu hỏi về tính bền vững vẫn còn đó. Khi mùa meme giảm nhiệt, như đã và sẽ diễn ra, hoạt động đốt token cũng sẽ giảm. Phía trước là vụ kiện trị giá 5,5 tỷ USD cáo buộc toàn bộ mô hình này giống như cờ bạc không phép.

Điều đang thúc đẩy cả Hyperliquid và pump.fun hiện tại là sự sẵn sàng trả lại cho cộng đồng.

Có năm, Apple từng hoàn trả gần 90% lợi nhuận cho cổ đông qua mua lại và chi trả cổ tức. Nhưng đó là những quyết định rải rác theo từng đợt. Hyperliquid và Pump.fun gần như tái phân phối 100% doanh thu cho người giữ token liên tục mỗi ngày.

Tất nhiên, hai hình thức này không giống nhau. Cổ tức là tiền mặt, chịu thuế nhưng ổn định. Mua lại chỉ hỗ trợ giá, và sẽ vô ích nếu doanh thu giảm hoặc lượng unlock quá lớn. Hyperliquid sẽ đối mặt thử thách với các “vách đá” unlock sắp tới; pump.fun thì gặp rủi ro mỗi khi cộng đồng memecoin chuyển hướng. So với Johnson & Johnson với 63 năm liên tục tăng cổ tức hay Apple đều đặn mua lại cổ phiếu, đây đều là “màn trình diễn trên dây cao”.

Nhưng có thể như vậy là ổn.

Crypto vẫn trong giai đoạn trưởng thành, chưa có sự ổn định. Hiện tại, ngành này đã có tốc độ. Mua lại có đủ yếu tố thúc đẩy tốc độ: linh hoạt, tối ưu thuế và làm giảm cung. Phù hợp với thị trường lấy đầu cơ làm động lực. Đến nay, phương pháp này đã biến hai dự án rất khác biệt thành những “cỗ máy doanh thu” hàng đầu.

Chúng ta vẫn chưa biết liệu cách làm này có bền vững lâu dài hay không. Tuy nhiên, rõ ràng phương pháp này – lần đầu tiên trong lịch sử crypto – đã giúp token vận hành giống cổ phiếu hơn là chip casino, trả lại giá trị cho người nắm giữ nhanh tới mức ngay cả Apple cũng phải dè chừng.

Tôi nhận thấy một bài học lớn ở đây. Apple đã nhận ra điều này từ rất lâu trước crypto: họ không chỉ bán iPhone mà còn bán cổ phiếu của chính mình. Từ năm 2012, Apple đã chi gần 1.000 tỷ USD cho hoạt động mua lại, lớn hơn GDP của phần lớn quốc gia, và giảm lượng cổ phiếu lưu hành hơn 40%.

Giá trị vốn hóa của hãng vẫn trên 3,8 nghìn tỷ USD, phần lớn nhờ Apple xem cổ phiếu như một sản phẩm cần tiếp thị, trau chuốt và kiểm soát sự khan hiếm. Họ không cần phát hành thêm cổ phiếu để huy động vốn, bởi bảng cân đối tài chính rất vững mạnh. Lúc đó, cổ phiếu trở thành sản phẩm, còn cổ đông trở thành khách hàng.

Ngôn ngữ này đang lan sang crypto.

Cả Hyperliquid và pump.fun đều đang thực hiện công thức: dùng tiền mặt doanh nghiệp tạo ra, thay vì tái đầu tư hoặc tích lũy, thì chuyển thành áp lực mua lên chính cổ phần của mình.

Cách này cũng thay đổi quan điểm của nhà đầu tư về tài sản.

Doanh số iPhone quan trọng, nhưng những người đặt niềm tin vào Apple hiểu rằng cổ phiếu còn có động lực khác: sự khan hiếm. Với HYPE và PUMP, các trader cũng đang nhìn token theo hướng đó. Họ thấy tài sản được cam kết rằng mỗi giao dịch hay chi tiêu trên token đều có xác suất trên 95% sẽ được chuyển thành hoạt động mua lại và đốt trên thị trường.

Apple cũng cho thấy mặt trái.

Mua lại chỉ hiệu quả khi dòng tiền vững chắc. Nếu doanh thu giảm, doanh số iPhone và MacBook đi xuống, bảng cân đối của Apple đủ mạnh để phát hành nợ và duy trì mua lại. Hyperliquid và pump.fun không có đặc quyền đó. Nếu khối lượng giao dịch cạn kiệt, mua lại cũng ngừng. Khác với Apple – có thể chuyển sang cổ tức, dịch vụ hay sản phẩm mới – các giao thức này chưa có kế hoạch B.

Với crypto, còn có rủi ro pha loãng.

Apple không lo về việc 200 triệu cổ phiếu mới xuất hiện trong một đêm. Hyperliquid thì có. Từ tháng 11 tới đây, gần 12 tỷ USD giá trị HYPE sẽ bắt đầu unlock cho nội bộ, vượt xa lượng mua lại hàng ngày.

@ coinmarketcap

Apple kiểm soát lượng cổ phiếu lưu hành, còn giao thức crypto phải đối mặt với lịch unlock đã vạch sẵn từ nhiều năm trước.

Dẫu vậy, nhà đầu tư vẫn nhìn thấy một câu chuyện và muốn tham gia. Sách lược của Apple rất dễ nhận ra, đặc biệt với ai quen thuộc với lịch sử hàng thập kỷ của hãng. Apple xây dựng lòng trung thành cổ đông bằng cách biến cổ phiếu thành sản phẩm tài chính. Hyperliquid và pump.fun đang thử mở lối đi riêng cho crypto – chỉ khác là nhanh hơn, ồn ào hơn và rủi ro hơn.

Tuần này đến đây là hết.

Hẹn gặp lại vào tuần sau.

Cho đến lúc đó… hãy luôn tò mò,

Prathik

Lưu ý:

1. Bài viết này được đăng lại từ @ [@ TOKEN DISPATCH@ @ ]. Mọi bản quyền thuộc về tác giả gốc @ [@ Prathik Desai@ @ ]. Nếu có phản hồi, vui lòng liên hệ đội ngũ Gate Learn, chúng tôi sẽ xử lý kịp thời.
2. Lưu ý miễn trừ trách nhiệm: Quan điểm trong bài viết này hoàn toàn thuộc về tác giả, không phải là khuyến nghị đầu tư.
3. Bản dịch sang các ngôn ngữ khác do đội ngũ Gate Learn thực hiện. Nếu không có thông báo rõ ràng, nghiêm cấm sao chép, phân phối hoặc đạo văn bản dịch.