Trong những năm trở lại đây, stablecoin đã âm thầm vươn lên thành động lực then chốt và tăng trưởng nhanh nhất trong thị trường tiền mã hóa. Stablecoin hiện đóng vai trò nền tảng cho hàng loạt hoạt động như thanh toán xuyên biên giới, thanh quyết toán, thử nghiệm tích hợp tuân thủ và trở thành hạ tầng không thể thiếu cho dòng dịch chuyển tài sản số.

Năm nay là cột mốc đặc biệt: các nhà phát hành stablecoin hàng đầu đã không còn hài lòng với việc hoạt động trên các blockchain hiện hữu mà chủ động xây dựng blockchain riêng. Tháng 8, Circle ra mắt Arc, sau đó Stripe công bố Tempo. Việc hai tên tuổi lớn cùng lúc triển khai báo hiệu những bước đi chiến lược sâu sắc.

Vì sao stablecoin cần blockchain chuyên biệt? Người dùng phổ thông còn chỗ trong môi trường ngày càng hướng tới doanh nghiệp? Khi mạng lưới stablecoin kiểm soát hệ thống thanh toán, điều này sẽ ảnh hưởng gì tới các blockchain đa mục đích như Ethereum, Solana?

Bài viết phân tích bốn vấn đề trọng tâm:

1. Stablecoin blockchain là gì và khác biệt thế nào so với blockchain công khai truyền thống?
2. Các dự án tiêu biểu thiết kế, kiến trúc ra sao?
3. Stablecoin blockchain có đe dọa Ethereum không?
4. Người dùng phổ thông có thể tận dụng cơ hội ở đâu?

Stablecoin Blockchain: Lớp thanh quyết toán thế hệ mới

Ethereum, Solana hướng tới ứng dụng phi tập trung nhưng stablecoin blockchain lại được thiết kế đặc biệt cho thanh toán và thanh quyết toán.

Những chuỗi này sở hữu một số ưu điểm nổi bật:

• Gas gốc là stablecoin: Phí giao dịch ổn định, dễ kiểm soát, không cần nắm giữ tài sản biến động để trả phí.
• Thiết kế đặc biệt cho thanh toán, thanh quyết toán: Đặt trọng tâm vào độ tin cậy và dễ sử dụng thay vì phổ quát ứng dụng.
• Mô-đun tuân thủ tích hợp: Liên kết trực tiếp với ngân hàng, tổ chức thanh toán, giảm rủi ro pháp lý, hạn chế phát sinh thủ tục.
• Thiết kế tài chính ưu tiên: Thanh quyết toán đa tiền tệ, khớp ngoại tệ, chuẩn hóa đơn vị kế toán—mô phỏng hệ thống thanh quyết toán thực tế.

Tóm lại, stablecoin blockchain theo mô hình tích hợp dọc: phát hành, thanh quyết toán, ứng dụng đều nằm dưới quyền kiểm soát của nhà phát hành. Thách thức ban đầu là “cold start”, nhưng về lâu dài lợi thế về quy mô và ảnh hưởng sẽ được khẳng định.

Năm dự án tiên phong, năm hướng đi nổi bật

1. Arc @arc: Blockchain đầu tiên của Circle

Circle, nhà phát hành stablecoin lớn thứ hai toàn cầu, ra mắt Arc là bước đi đã được dự báo. USDC có quy mô vượt trội, nhưng phí giao dịch bị ảnh hưởng mạnh bởi biến động trên Ethereum và nhiều chuỗi khác. Arc thể hiện tầm nhìn của Circle về “lớp thanh quyết toán” chuyên dụng.

Arc nổi bật với ba tính năng chính:

• USDC làm Gas: Minh bạch phí, loại bỏ rủi ro tỷ giá.
• Thanh quyết toán cực nhanh, ổn định: Giao dịch xác nhận trong 1 giây, tối ưu cho thanh toán xuyên biên giới và các giao dịch lớn.
• Bảo mật tùy chọn: Đáp ứng nhu cầu riêng tư tài chính doanh nghiệp, tích hợp sẵn tuân thủ quy định.

Arc không đơn thuần là giải pháp kỹ thuật—đó là bước tiến chiến lược giúp Circle tiến gần hơn vai trò xương sống của hạ tầng tài chính toàn cầu.

2. Tempo @tempo: Blockchain ưu tiên thanh toán, hiệu năng đột phá

Được Stripe và Paradigm ươm tạo, Tempo xác lập sứ mệnh: khi stablecoin trở thành công cụ đại chúng, hạ tầng thanh toán phải phát triển đồng bộ. Các chuỗi truyền thống có phí khó kiểm soát, giới hạn mở rộng hoặc UX quá “crypto” cho nhu cầu toàn cầu. Tempo hướng tới giải quyết triệt để các vướng mắc này.

Tempo mang đến:

• Tất cả stablecoin đều làm gas: Hỗ trợ chuyển đổi qua AMM tích hợp.
• Phí thấp, dễ kiểm soát: Các tính năng như kênh thanh toán, memo, whitelist giúp hệ thống vận hành chuẩn thực tế.
• Thông lượng cực lớn: Hướng tới 100.000 TPS và xác nhận dưới 1 giây—phù hợp cho trả lương, chuyển tiền, giao dịch nhỏ.
• Chuẩn EVM (Reth): Tối ưu cho lập trình viên chuyển đổi hệ thống.

Đối tác lớn gồm Visa, Deutsche Bank, Shopify và OpenAI—đưa Tempo thành mạng thanh toán mở cho USD, không chỉ là tiện ích nhỏ cho stablecoin riêng lẻ. Nếu thành công, Tempo có thể tiên phong mô hình “trả lương on-chain”.

Tập trung vào thanh toán khiến Tempo vấp phải băn khoăn về phân quyền. Hiện dự án vận hành giống chuỗi liên minh hơn là chuỗi công khai, số node tham gia hạn chế, mức độ phân quyền chưa cao.

3. Stable @stable: Chuỗi chuyên biệt cho USDT

Stable, kết hợp bởi Bitfinex và USDT0, được sinh ra để tối ưu hóa cho thanh toán USDT, giúp luồng tiền vận hành mượt mà, hiệu quả trong mọi hoạt động tài chính hàng ngày.

Điểm nhấn thiết kế:

• Gas là USDT: Phí trả bằng USDT; chuyển ngang hàng hoàn toàn miễn phí gas.
• Xác nhận tức thời: Phù hợp cả giao dịch nhỏ, giao dịch lớn.
• Công cụ doanh nghiệp: Hỗ trợ gom lệnh số lượng lớn, chuyển tiền bảo mật và tuân thủ quy định.
• Trải nghiệm người dùng: Tích hợp ví với thẻ, đơn vị bán hàng được thanh toán tức thì.
• Hỗ trợ lập trình viên: Chuẩn EVM với hệ thống SDK đầy đủ.

Mục tiêu là ứng dụng thực tế: giúp giao dịch USDT xuyên biên giới, thanh toán cho doanh nghiệp, tổ chức tối ưu, liền mạch.

4. Plasma @PlasmaFDN: Sidechain Bitcoin định hướng mới

Plasma chọn lối đi khác: là sidechain của Bitcoin, dự án tận dụng bảo mật của BTC để phát triển thanh toán stablecoin.

Cấu trúc riêng biệt:

• Cầu nối BTC gốc: Dẫn BTC liên chuỗi vào môi trường EVM, giúp hệ sinh thái stablecoin tiếp cận trực tiếp, không qua trung gian.
• Chuyển USDT miễn phí: Giao dịch USDT hoàn toàn không mất phí—lợi thế hàng đầu của Plasma.
• Gas tùy biến: Lập trình viên chọn stablecoin hoặc token nội bộ làm đơn vị phí.
• Bảo mật tùy chọn: Hỗ trợ trả lương, thanh quyết toán tổ chức.
• Chuẩn EVM (Reth): Đơn giản hóa việc chuyển đổi cho lập trình viên.

Đợt bán token $XPL công khai tháng 7 của Plasma đạt hơn 373 triệu USD, đăng ký vượt cung gấp 7 lần—cú hích lớn cho giai đoạn đầu triển khai.

5. Converge @convergeonchain: Kết nối tài sản thực và DeFi

Nếu các chuỗi khác hướng tới thanh toán stablecoin và thanh quyết toán, Converge lại đặt mục tiêu tích hợp tài sản thực (RWA) với DeFi trên cùng hệ sinh thái.

Ưu tiên chiến lược:

• Hiệu năng cao: Thời gian tạo block dưới 100 ms, tối ưu qua hợp tác với Arbitrum, Celestia.
• Gas gốc là stablecoin: USDe, USDtb làm đơn vị phí.
• Bảo mật cấp tổ chức: Tăng cường bảo vệ qua mạng ENA (CVN).

Converge giải quyết bài toán “dòng vốn lớn tham gia crypto hiệu quả, an toàn” với đối tác như Aave, Pendle, Morpho, Securitize.

Khác biệt cách làm, chung tầm nhìn

Arc, Tempo, Stable, Plasma, Converge mỗi bên đều giải bài toán stablecoin trong tài chính thực tiễn. Arc, Stable kiểm soát tài sản riêng; Tempo, Plasma hỗ trợ đa tiền tệ; Converge hướng tới tổ chức, RWA. Dù chọn lộ trình riêng, mọi dự án cùng hướng đến thanh toán tin cậy, thanh khoản mượt, tuân thủ linh hoạt.

Ba xu hướng chính đang củng cố tương lai stablecoin blockchain:

• Hợp tác tuân thủ, hướng tổ chức: Stablecoin blockchain làm chủ chắc chắn thanh quyết toán, tích hợp quy định. Arc, Stable chuyển thành lớp thanh quyết toán trực tiếp cho ngân hàng, tổ chức thanh toán.
• Thách thức hệ thống thanh toán truyền thống: Chuỗi như Tempo với khả năng trung lập, quy mô toàn cầu tạo áp lực lên Visa, Mastercard nhờ chi phí cạnh tranh, năng lực mới.
• Thay đổi cấu trúc thị trường: Circle, Tether kiểm soát gần 90% khối lượng stablecoin, hình thành lưỡng quyền thực tế. Chuỗi trung lập Tempo phá vỡ thế kiểm soát, mở cửa cho thị trường đa cực cạnh tranh.

Stablecoin blockchain tái thiết vị thế blockchain công khai ra sao?

Sự xuất hiện của chuỗi phát hành riêng là thách thức trực tiếp với blockchain đa mục đích như Ethereum, Solana.

Stablecoin blockchain chuyên dụng cho thanh toán, phù hợp giao dịch tần suất cao, rủi ro thấp—trả lương toàn cầu, chuyển tiền—vượt trội hiệu quả so với Ethereum, Solana. Tác động lớn nhất có thể sẽ là dành cho TRON, vốn chiếm trên 99% hoạt động stablecoin từ USDT, dẫn đầu phát hành USDT. Nếu Tether trình làng chuỗi Stable thành công, ưu thế TRON sẽ giảm đáng kể.

Dẫu vậy, một số ý kiến cho rằng các chuỗi “chuyên biệt thanh toán” chưa phải blockchain hoàn chỉnh. Nếu phân quyền tuyệt đối sẽ kéo theo sự gia tăng dự án, token không liên quan làm nghẽn mạng. Nếu giới hạn quyền truy cập, các chuỗi này sẽ giống Bitcoin (chỉ chuyển khoản) hoặc bán tập trung, số node tổ chức vận hành ít. Việc cân bằng giữa “phân quyền” và “tối ưu thanh toán” vẫn là bài toán nền tảng.

Bởi vậy, vai trò của Ethereum, Solana vẫn vững chắc. Ethereum dẫn đầu về bảo mật, khả năng kết hợp, thu hút hệ sinh thái lập trình viên lớn. Solana nổi bật tốc độ, trải nghiệm người dùng. Stablecoin blockchain sẽ sở hữu thanh quyết toán chắc chắn, còn ETH/SOL là trung tâm đổi mới tài chính mở.

Người dùng phổ thông: Cách tham gia nào khả dụng?

Stablecoin blockchain tập trung phụng sự doanh nghiệp, hệ thống thanh toán, lưu ký, không hướng tới ưu đãi trực tiếp nhà đầu tư cá nhân.

Tuy nhiên, người dùng cá nhân có kinh nghiệm vẫn có thể tận dụng cơ hội:

Ưu đãi hệ sinh thái: Chuỗi mới thường mở chương trình thưởng bug, tài trợ lập trình viên, thưởng giao dịch. Theo dõi thông tin cập nhật là điều cần thiết.

Staking node: Người dùng có kỹ năng kỹ thuật có thể tham khảo staking validator, chạy node. Ví dụ Converge yêu cầu staking ENA.

Testnet: Người tham gia testnet sớm thường nhận airdrop. ARC dự kiến thử nghiệm testnet công khai mùa thu. Stable, Plasma, Tempo testnet đã triển khai.

Vị thế dài hạn: Nếu tin tưởng stablecoin blockchain, cân nhắc phân bổ dài hạn, theo dõi cổ phiếu Circle, Coinbase.

Plasma rất đáng chú ý: Tháng 7, bán token công khai $XPL đăng ký vượt 7 lần, thu về hơn 370 triệu USD. Airdrop trên Binance được nhận hết chỉ trong 1 giờ. Dù thiên về tổ chức, người dùng phổ thông tham gia sớm vẫn hưởng lợi.

Kết luận

Stablecoin blockchain sẽ không thay đổi diện mạo thị trường tiền mã hóa ngay lập tức. Tác động diễn ra phía sau—thời gian thanh quyết toán giảm, phí ổn định, tích hợp quy định liền mạch.

Bề ngoài, câu chuyện có thể không quá hấp dẫn, nhưng ở cấp độ hạ tầng, các chuỗi này đang thiết lập nền tảng cho stablecoin—như “hạ tầng tiện ích” của nền kinh tế số. Chuyển hướng khỏi “giá token” sang “cách vận động dòng tiền” sẽ hé lộ logic cốt lõi:

• Ai đảm bảo chắc chắn thanh quyết toán?
• Ai cung cấp thanh khoản đa tiền tệ mạnh mẽ?
• Ai mở rộng ứng dụng thanh toán thực tại?

Stablecoin blockchain sẽ trở thành câu chuyện nổi bật của chu kỳ tăng trưởng sắp tới. Dự án đáp ứng đủ cả ba yếu tố trên sẽ trở thành trụ cột mới cho tài chính tiền mã hóa thế hệ kế tiếp.

Tuyên bố:

1. Bài viết đăng lại từ [Biteye Core Contributor Viee], bản quyền thuộc về tác giả gốc [Biteye Core Contributor Viee]. Mọi thắc mắc về việc đăng lại, vui lòng liên hệ đội ngũ Gate Learn để được xử lý chuẩn quy trình.
2. Lưu ý: Quan điểm bài viết là của tác giả, không phải lời khuyên đầu tư.
3. Phiên bản các ngôn ngữ khác do Gate Learn chuyển ngữ. Nếu không dẫn nguồn Gate, mọi hành vi chuyển ngữ, phát hành hoặc sao chép đều bị nghiêm cấm.