ROE 20% trở lên có thật sự là "doanh nghiệp ưu tú"? Giải mã bẫy chọn cổ phiếu

ROE là gì? Nói một cách dễ dàng

ROE (tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu) = là chỉ số cho thấy công ty sử dụng hiệu quả bao nhiêu khoản đầu tư của cổ đông để tạo ra lợi nhuận.

Công thức rất đơn giản: ROE = Lợi nhuận ròng ÷ Vốn chủ sở hữu

Ví dụ: Công ty A có vốn tự có 1000 triệu yên và đạt được lợi nhuận 200 triệu yên → ROE 20%. Công ty B có vốn tự có 1 tỷ yên và đạt được lợi nhuận 500 triệu yên → ROE 5%. Chỉ nhìn vào con số, thì công ty A có vẻ xuất sắc hơn.

Nhưng đợi đã, cái bẫy của thần thoại ROE

Buffett đã nói “Nếu chỉ chọn một tiêu chí là ROE thì chọn doanh nghiệp có ROE trên 20%”, vì vậy mọi người đều nhắm đến ROE cao. Tuy nhiên, thực ra ROE cao bất thường = tín hiệu rủi ro.

Đây là điều quan trọng: ROE = PB ÷ PE (PB = tỷ lệ giá trị tài sản ròng trên giá cổ phiếu, PE = tỷ lệ giá cổ phiếu trên thu nhập)

Nói cách khác, nếu cố gắng tăng ROE một cách miễn cưỡng, thì PB chắc chắn sẽ tăng vọt. Nếu PB vượt quá 5 lần, có khả năng cao là công ty đó có bong bóng.

Ví dụ:

• Doanh nghiệp PE 10 lần, PB 2 lần → ROE 20% (bền vững)
• Doanh nghiệp PE 10 lần, PB 5 lần → ROE 50% (tín hiệu nguy hiểm)

Quy tắc thực hành lựa chọn cổ phiếu

Phạm vi “vừa đủ” của ROE = 15～25%

Tại sao?

• Thấp quá (dưới 10%) = Hiệu quả quản lý kém
• Cao quá (trên 30%) = Không bền vững hoặc Rủi ro bong bóng

Kiểm tra dữ liệu trong 5 năm qua, các doanh nghiệp đang có xu hướng tăng trưởng ổn định là những mục tiêu hấp dẫn. Việc tăng từ 2% đến 4% là dễ dàng, nhưng để tăng từ 20% đến 40% thì cần có sự thay đổi lớn trong môi trường ngành.

Sự khác biệt giữa ROA và ROI

ROA (tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản) = Tất cả tài sản của doanh nghiệp (bao gồm cả nợ) tạo ra bao nhiêu lợi nhuận.

ROI (lợi nhuận đầu tư) = Một dự án đầu tư cụ thể tạo ra bao nhiêu lợi nhuận

ROE chỉ là chỉ số tập trung vào “đầu tư của cổ đông”. Những công ty có nợ nhiều có thể có ROE cao, nhưng thực tế có thể có trường hợp rủi ro tài chính cao.

Học hỏi từ các giá trị bất thường năm 2023

Có những công ty có ROE 167% trên cổ phiếu Đài Loan (Yongli United) và ROE trên 55000% trên cổ phiếu Mỹ (Travelzoo), nhưng đây là những tình huống đặc biệt. Những công ty kinh doanh bình thường tồn tại trong 20 năm có giá trị cao hơn rất nhiều.

Bí quyết đầu tư: Đừng chỉ đánh giá qua ROE. Cần tổng hợp từ xu hướng dài hạn + sức cạnh tranh trong ngành + tỷ lệ PE・PB. Đó là nghệ thuật chọn cổ phiếu để chiến thắng.