Cơ bản kiến thức học tập: Tại sao Satoshi Nakamoto lại tạo ra Bitcoin?

Trong quá trình tạo ra Bitcoin, Satoshi Nakamoto đã phát minh ra công nghệ blockchain, blockchain là công nghệ nền tảng xuất phát từ Bitcoin. Vậy, tại sao ông lại muốn tạo ra Bitcoin? Ông muốn giải quyết vấn đề gì?
Hiện nay, Bitcoin thường được gọi là một "tiền điện tử", và mọi người thường rất quan tâm đến từ "tiền" trong đó. Thực ra, Bitcoin không có những đặc điểm của tiền tệ hợp pháp hiện nay của các quốc gia, nó chỉ là một loại hàng hóa đặc biệt dưới dạng số. Giá thị trường hiện tại của Bitcoin và sự tăng giảm mạnh cũng ảnh hưởng đến cách nhìn nhận của mọi người về nó, người ta so sánh nó với vàng, hoa tulip và các đối tượng đầu tư, đầu cơ khác.
Nhưng nếu quay trở lại khoảnh khắc Satoshi Nakamoto tạo ra nó, chúng ta sẽ thấy sự xuất hiện của Bitcoin xuất phát từ một vấn đề kỹ thuật mà những người đam mê công nghệ muốn giải quyết: "Trong thế giới kỹ thuật số, làm thế nào để tạo ra một thứ có đặc tính giống như tiền mặt?" Tiêu đề "Bitcoin: Một hệ thống tiền điện tử điểm tới điểm" thể hiện vấn đề mà Satoshi Nakamoto muốn giải quyết: ông muốn tạo ra một loại tiền điện tử có thể sử dụng trong thế giới kỹ thuật số, cho phép giao dịch từ cá nhân này sang cá nhân khác mà không cần bất kỳ trung gian nào tham gia.
Hãy so sánh. Trong thế giới vật lý, một người có thể đưa tiền mặt cho một người khác mà không cần thông qua các trung gian như ngân hàng, tổ chức thanh toán, hoặc nhân chứng.
Nhưng vì các tệp kỹ thuật số có thể được sao chép, các tệp điện tử sao chép ra hoàn toàn giống nhau, do đó trong thế giới kỹ thuật số, chúng ta không thể đơn giản sử dụng một tệp kỹ thuật số làm đại diện cho giá trị của một vật thể. Đồng thời, số tiền chúng ta có trong các tổ chức thanh toán không có các tệp kỹ thuật số giống như những tờ tiền, tiền chỉ là các bản ghi trong cơ sở dữ liệu tập trung.
Trong thế giới kỹ thuật số, khi một người muốn chuyển tiền mặt cho người khác, cần phải có sự tham gia của tổ chức trung gian. Ví dụ, quá trình chuyển tiền qua Alipay là: Alipay sẽ trừ một số tiền nhất định từ tài khoản của một người và cộng một số tiền nhất định vào tài khoản của người khác.
Trong thế giới số, việc tạo ra một loại tiền mặt kỹ thuật số không cần trung gian hay nói cách khác là phi tập trung, luôn là một câu hỏi khó. Do các tệp kỹ thuật số có thể được sao chép hoàn hảo, nếu không có một cơ sở dữ liệu tập trung để ghi chép, thì làm thế nào để tránh một người chi tiêu một khoản tiền hai lần?
Đây được gọi là vấn đề chi tiêu gấp đôi hoặc vấn đề chi tiêu hai lần (double spending). Trước khi Bitcoin xuất hiện, các hệ thống tiền điện tử chính mà chúng ta quen thuộc (như PayPal, Alipay, v.v.) đều dựa vào cơ sở dữ liệu tập trung để tránh vấn đề chi tiêu gấp đôi, các trung gian bên thứ ba đáng tin cậy này là không thể thiếu, xem hình 2. Nhưng trên con đường khác, tức là tiền điện tử không trung gian hoặc phi tập trung, có nhiều kỹ thuật viên đã thực hiện nhiều thử nghiệm khác nhau, chỉ là chưa bao giờ đạt được thành công cuối cùng.
Đến năm 2008, Satoshi Nakamoto đã tham khảo và tổng hợp các thành quả trước đó, đặc biệt là những thành quả của nhóm thường được gọi là cypherpunk, để cải tiến các loại tiền điện tử tập trung và phi tập trung trước đây, cộng thêm sự đổi mới độc đáo của riêng mình, đã tạo ra hệ thống tiền điện tử ngang hàng Bitcoin, giải quyết vấn đề chi tiêu gấp đôi mà không cần trung gian. Đặc biệt, hệ thống tiền điện tử Bitcoin này là đồng thời phi trung gian và phi tập trung:
Tiền điện tử giữa cá nhân và cá nhân không cần sự can thiệp của bên trung gian đáng tin cậy, đây là phi trung gian hóa.
Việc phát hành tiền tệ của đồng tiền điện tử này cũng không cần một tổ chức tập trung, mà được thực hiện thông qua mã và sự đồng thuận của cộng đồng, đây là phi tập trung. Cần lưu ý rằng, trong "tiền điện tử" này, tiền mặt không chỉ định tiền tệ, mà chỉ được mượn để đại diện cho giá trị trong thế giới kỹ thuật số trong quá trình giải quyết vấn đề. Nói như vậy để dễ hiểu, trong thực tế, những vật đại diện cho giá trị phổ biến nhất là tiền mặt.
Ban đầu, Bitcoin - loại tiền điện tử được dùng để thể hiện giá trị - không có giá. Hệ thống Bitcoin chỉ là một hệ thống có thể thực hiện logic, là một món đồ công nghệ giải quyết một vấn đề. Vào ngày 22 tháng 5 năm 2010, trên một diễn đàn mạng, có một lập trình viên đã đổi 10.000 Bitcoin lấy hai phiếu giảm giá pizza Domino's, lần đầu tiên Bitcoin có một giá trị công bằng: 10.000 Bitcoin có giá 25 đô la. Để kỷ niệm ngày này, hàng năm vào ngày 22 tháng 5 trở thành một lễ hội trong thế giới blockchain - Lễ hội Pizza Bitcoin.
Sau đó, Bitcoin mặc dù chưa bao giờ là tiền tệ, nhưng dần dần có giá trị và giá cả. Giá của Bitcoin được xác định trong giao dịch thị trường tự do và liên tục, lặp đi lặp lại dao động mạnh mẽ. Tuy nhiên, dù là từ mức 1132 đô la giảm một nửa, hay vào cuối năm 2017 nhanh chóng tăng lên gần 20.000 đô la, rồi trong vài tháng giảm xuống chỉ còn một phần ba, hệ thống Bitcoin và công nghệ blockchain nền tảng của nó vẫn giữ ổn định.
Hệ thống tiền điện tử Bitcoin do Satoshi Nakamoto thiết kế và lập trình đã hoạt động gần mười năm. Hệ thống Bitcoin đã chuyển từ một món đồ chơi công nghệ thành một hệ thống hoạt động gần như hoàn hảo và có vẻ như sẽ tiếp tục hoạt động ổn định trong thời gian dài.