Gần đây quan sát chứng khoán Mỹ, cổ phiếu khái niệm robot đột nhiên trở nên nóng hơn bao giờ hết. Đằng sau làn sóng này không thể thiếu những động thái dày đặc từ phía Nhà Trắng.

Nói ra cũng khá thú vị, chính phủ hiện tại ngày càng vận dụng chính sách công nghiệp một cách thành thạo. Tháng 11 năm ngoái vừa tung ra kế hoạch "Genesis" AI hoành tráng, chớp mắt đã bắt đầu cân nhắc làm sao để thúc đẩy ngành công nghiệp robot. Bộ trưởng Thương mại Raimondo gần đây liên tục gặp gỡ các ông lớn trong ngành, nghe nói Nhà Trắng đang chuẩn bị một sắc lệnh hành pháp riêng về công nghệ robot, Bộ Giao thông Vận tải cũng dự kiến thành lập một nhóm công tác về robot trước cuối năm nay. Thái độ này rõ ràng là coi công nghệ robot như một chiến lược cấp quốc gia để thúc đẩy.

**Tại sao lại là bây giờ?**

Thực ra phía sau có mấy tầng logic. Đầu tiên, AI trực tuyến phát triển tới cực hạn là agent thông minh, còn ngoại tuyến thì sao? Vật mang chính là robot. Nếu AI thực sự muốn thay đổi thế giới vật lý, robot là công cụ không thể tránh khỏi.

Tiếp theo là bài toán kinh tế. Sử dụng máy móc thay thế lao động là xu hướng tất yếu của phát triển năng suất. Dù xét về hiệu quả hay chi phí dài hạn, tự động hóa đều là con đường mà doanh nghiệp sớm muộn gì cũng phải đi.

Ngoài ra còn có cân nhắc về quốc phòng. Phương tiện mặt đất không người lái, nhóm drone, thiết bị tự hành dưới nước — những thứ này liên quan trực tiếp tới sự thay đổi hình thái chiến tranh trong tương lai.

Nhưng động lực then chốt nhất vẫn là cuộc cạnh tranh công nghệ Mỹ-Trung. Phải nói thật: hiện nay nước dẫn đầu ngành công nghiệp robot toàn cầu là Trung Quốc. Theo số liệu của Liên đoàn Robot Quốc tế, năm 2023 số lượng robot công nghiệp được lắp đặt tại các nhà máy Trung Quốc đạt 1,8 triệu chiếc, chiếm hơn một nửa toàn cầu, gấp bốn lần Mỹ.

Khoảng cách này khiến Washington không thể ngồi yên. Họ lo lắng không chỉ về việc phụ thuộc vào chuỗi cung ứng Trung Quốc về phần cứng và linh kiện cốt lõi (giống như ở thị trường drone và xe điện), mà còn quan tâm nhiều hơn ở khía cạnh chiến lược. Vấn đề là, khoảng 60-70% các mắt xích trong chuỗi cung ứng robot toàn cầu đều ở Trung Quốc, muốn đạt được cái gọi là "độc lập chiến lược" thực sự là một thách thức không nhỏ. Nhưng dù thế nào, họ vẫn phải cắn răng thúc đẩy.

**Hệ sinh thái robot trên sàn chứng khoán Mỹ trông ra sao?**

Được chính sách thúc đẩy, ngành công nghiệp robot trên sàn Mỹ ngày càng rõ nét, công nghệ đã thấm vào mọi ngóc ngách của nền kinh tế:

**Bộ não và hệ thần kinh**: Palantir và UiPath giống như trung tâm điều phối cả mạng lưới robot, còn các ông lớn chip như Nvidia, Broadcom, Qualcomm cung cấp "động cơ" cảm nhận và hành động cho robot.

**Lực lượng trên không**: AeroVironment, Skydio là những công ty drone đang xây dựng đội quân robot trên không, hỗ trợ các hệ thống phòng thủ tự chủ cho Lockheed Martin, Raytheon Technologies, General Dynamics và các nhà thầu quốc phòng khác.

**Chủ lực công nghiệp**: Tesla, Honeywell, Teradyne là những người chơi chủ chốt về robot công nghiệp, mục tiêu là tự động hóa hoàn toàn dây chuyền lắp ráp và sản xuất nặng.

**Dữ liệu và đám mây**: Google, Amazon, Microsoft cung cấp tầng dữ liệu AI và dịch vụ đám mây, kết nối tất cả các máy móc lại với nhau. Rockwell Automation và Zebra Technologies đảm nhận bộ điều khiển, máy quét và robot di động trong dây chuyền và kho xưởng.

**Năng lực cảm nhận**: Mobileye, Lidar Tech, Luminar, InvenSense cung cấp "hệ thống thị giác" cho robot, giúp chúng nhận diện môi trường và tự định hướng.

**Ứng dụng y tế**: Intuitive Surgical, Procept Robotics, Stryker, Medtronic đại diện cho đường đua robot phẫu thuật, đang thay đổi cách vận hành phòng mổ hiện đại.

**Kịch bản đặc thù**: Ritchech Robotics, Oil States Industries, FARO đưa robot vào các lĩnh vực như thăm dò dưới nước, vận hành hiện trường và dịch vụ khách hàng.

**Cách mạng logistics**: Amazon đã triển khai hàng trăm ngàn robot trong kho để vận chuyển và phân loại hàng hóa. Symbotic và Serve Robotics thì tập trung vào tự động hóa khâu hoàn tất đơn hàng và giao hàng "dặm cuối".

**Nhìn từ góc độ đầu tư thì sao?**

Nếu nói về mã có tính chắc chắn cao nhất, có lẽ vẫn là Tesla. Musk đang dồn toàn lực phát triển và sản xuất hàng loạt robot hình người Optimus "Optimus Prime", mỗi lần đổi mới công nghệ và xây dựng năng lực sản xuất đều là tâm điểm của toàn ngành.

Ngoài ra, các công ty drone như Skydio, hay Ritchech Robotics chuyên về robot dịch vụ, cũng đều rất đáng chú ý.

Làn sóng công nghệ được thúc đẩy bởi chính sách lần này chỉ mới bắt đầu. Chuỗi ngành dài như vậy, bao nhiêu mảng nhỏ, chắc chắn cơ hội không thiếu. Các bạn nghĩ trong nhóm robot trên sàn Mỹ, công ty hoặc phân khúc nào còn nhiều tiềm năng nhất? Cùng thảo luận nhé?