Khi các nhà đầu tư Âu Mỹ bắt đầu học tiếng Trung để giao dịch tiền số: Một thử nghiệm tài sản Meme vượt qua ranh giới Đông - Tây

Một khoảnh khắc chấn động của một trader Ba Lan

Khi Barry lần đầu nhìn thấy một token có ký hiệu tiếng Trung với vốn hóa thị trường vượt quá 20 triệu đô la, anh ấy hoàn toàn sững sờ.

Là đồng sáng lập của WOK Labs, trader người Ba Lan này điều hành một cộng đồng crypto châu Âu với hàng trăm thành viên. Hôm đó, anh nhận ra một điều: Token meme kiểu “âm mưu” cũng có thể chơi như thế này sao?

Khi token đó tăng lên 60 triệu, thậm chí vượt 100 triệu đô, Discord của anh đã nổ tung. Một đống người điên cuồng nạp tiền vào chuỗi BSC mà chẳng hiểu lý do gì, chỉ biết rằng — giá đang bay.

Đây không phải là trường hợp cá biệt.

Dữ liệu on-chain cho thấy ngày 8 tháng 10, khối lượng giao dịch trên BSC đã tăng vọt lên 6.05 tỷ đô la. Con số này đã quay trở lại mức của làn sóng tokenomics năm 2021. Chỉ khác là lần này, người dẫn đầu không phải dự án DeFi mà là một loạt meme coin tiếng Trung.

Ngày hôm đó có hơn 100,000 địa chỉ mới đổ vào, trong đó gần 70% đã kiếm được tiền. Số địa chỉ hoạt động tăng gần 1 triệu so với cùng kỳ tháng trước.

Barry nói một câu rất thật: “Trước đây, người châu Âu chơi meme đều theo văn hóa Mỹ, kiểu tự trào, phản nghịch. Đột nhiên xuất hiện các meme tiếng Trung khiến nhiều người phương Tây bối rối.”

Logic giao dịch phía sau sự khác biệt văn hóa

Điều thú vị là, do từng hợp tác với team Trung Quốc từ trước, Barry đã sớm hiểu được lối chơi này. Anh bắt đầu phổ cập cho cộng đồng châu Âu về các câu chuyện meme Trung Quốc — mạng lưới quan hệ, cộng hưởng cảm xúc, KOL dẫn dắt xu hướng.

Người chơi phương Tây làm meme như thế nào?

Họ dựa nhiều vào hệ sinh thái Ethereum, tìm KOL hoặc team nổi tiếng để đẩy giá. Dạng cộng đồng này xây chậm, các “ông lớn” nắm phần lớn token giá đáy, đồng thời cũng mang rủi ro xả cực lớn. Đó là lý do châu Âu khó có dự án dài hơi.

Còn cộng đồng tiếng Trung thì sao?

Xây rất nhanh, kể chuyện, tập trung cảm xúc. Kể chuyện trên nhóm WeChat để gắn kết cộng đồng, lý thuyết là có thể hình thành cộng đồng lâu dài.

Đặc biệt ở chu kỳ này, chiến lược của người chơi Trung Quốc rất thẳng thắn: mua những IP bạn nghĩ sẽ hot (hoặc theo lời một KOL nào đó), là có thể “in tiền tùy thích”.

Có một nhà đầu tư nhỏ lẻ đã xoay vòng 65 loại meme coin tiếng Trung trên BSC chỉ trong 7 ngày — mỗi loại ném 100 đến 300 đô, thấy đồng nào lên thì “all in” thêm. Một tuần kiếm ròng 87,000 đô.

Cách chơi “rải lưới” tần suất cao này điển hình cho phong cách đầu cơ của nhà đầu tư nhỏ lẻ Trung Quốc với các ngách mới. Trong khi đó, người phương Tây cũng điều chỉnh: bỏ qua các coin vốn hóa dưới 500,000 đô, chuyển sang các mã từ 5 triệu đô trở lên, chắc chắn hơn.

Những agency như Barry, kết nối Đông - Tây, ngày càng hoạt động mạnh, giúp dự án châu Á giành được niềm tin phương Tây, đồng thời giúp team Âu xâm nhập thị trường châu Á.

Từ Doge đến meme coin tiếng Trung: Sự thay đổi về ý thức hệ

Nhìn lại, meme coin phương Tây khởi nguồn từ Dogecoin năm 2013 — hai lập trình viên tạo ra để đùa cợt Bitcoin. Cuối cùng nhờ hiệu ứng người nổi tiếng như Musk, năm 2021 giá trị vốn hóa lên đỉnh 88.8 tỷ đô.

Pepe coin sau đó cũng thế. Meme từ cộng đồng 4chan, ra mắt đầu 2023 đã nhanh chóng bùng nổ, vốn hóa vượt 1 tỷ đô. Đội ngũ tuyên bố luôn: “Không có giá trị nội tại, chỉ để giải trí.”

Tư duy này chi phối hàng loạt meme coin trên Solana — kiểu Fartcoin, Uselesscoin thuần nihilism, hoặc Neet mang màu sắc hài hước đen tối Internet phương Tây. Meme trên Solana dùng ảnh chế, tinh thần nổi loạn để thu hút chú ý, chiếm lĩnh đường đua meme suốt thời gian dài.

Còn meme coin tiếng Trung? Hoàn toàn một logic khác.

Chúng bám rễ vào sự cộng hưởng và đồng nhất về nhận diện. Các coin như “Bỉ ổi tiểu Hà”, “CSKH Tiểu Hà” tự trào về thân phận công sở. Dòng “Tu tiên” phản ánh khát vọng thoát ly thực tại. “Binance Life” mang giấc mơ làm giàu trong một đêm.

Điểm chung? Đều liên quan đến “chính chủ”.

Với người Hoa, đó gọi là “mở rộng con đường”. Nhưng với phương Tây, điều này đồng nghĩa với việc trần tăng giá bị “hệ thống” kiểm soát — có pump hay không là do thái độ của “chính chủ”.

“Chính chủ” ra tay: Từ trò đùa thành phong trào làm giàu

Làn sóng meme này không hoàn toàn tự phát từ nhỏ lẻ. Ở mức độ nào đó, nó là kết quả được một hệ sinh thái sàn giao dịch chăm chút nuôi dưỡng.

Từ trò đùa của He Yi, phản hồi của CZ, đến chuỗi tương tác “chính chủ”, rồi nền tảng MemeRush ra mắt — từng bước, từng giai đoạn tung tin tốt, duy trì độ hot, thanh khoản trung hạn và sự tiếp nối lâu dài cho meme vốn hóa lớn.

Việc phát hành meme vốn vô tổ chức giờ đã vào khuôn khổ chính thống, cuộc vui trở nên có tổ chức hơn. Dòng vốn thị trường bị khóa lâu dài ở BSC.

Kiểu “kỳ vọng bậc thang tăng dần” này lý giải vì sao khi có nhiều dự án hot xuất hiện cùng lúc, bạn không thấy rõ hiệu ứng hút thanh khoản.

Đây là hiệu ứng làm giàu bậc thang do chính chủ lẫn cộng đồng cùng tạo ra. Nó xác nhận kỳ vọng niêm yết có cấu trúc phía sau meme coin tiếng Trung — điều mà vài tháng trước không ai dám nghĩ tới.

Meme phương Tây chủ yếu là may rủi cộng đồng hoặc nhóm âm mưu thao túng. Còn lần này ở BSC, cuộc vui đã biến thành một “phong trào làm giàu” công khai.

Cuộc chiến phí niêm yết: Một trận chiến truyền thông

Biến động còn kéo theo cuộc đối đầu gay gắt giữa các sàn giao dịch.

Ngày 11 tháng 10, Jesse đăng tweet kêu gọi tẩy chay phí niêm yết 2%~9% trên các sàn tập trung.

Ba ngày sau, CJ — founder một dự án prediction market — tiết lộ: muốn lên một sàn top, dự án phải thế chấp 2 triệu BNB, phân bổ 8% tổng cung token cho airdrop và marketing, lại còn phải đặt cọc 250,000 đô.

Anh này so sánh hai sàn, cho rằng sàn compliance chú trọng giá trị dự án, còn sàn kia giống “thu phí lên sàn”.

Một sàn top nhanh chóng bác bỏ, nói cáo buộc “hoàn toàn không đúng sự thật, bôi nhọ”, nhấn mạnh “không thu phí niêm yết”, còn dọa kiện. Sau đó lại ra thông cáo kiềm chế, thừa nhận phản hồi ban đầu quá mạnh.

Khi tranh cãi lan rộng, Jesse — trưởng bộ phận blockchain — công khai nói: “Lên sàn nên là 0 phí.”

Rồi chiều hướng dư luận đảo ngược. Sàn compliance chính thức thêm BNB vào danh sách hỗ trợ token tương lai — lần đầu tiên hỗ trợ token mainnet đối thủ trực tiếp trong lịch sử.

CZ lên mạng xã hội hoan nghênh, còn khuyến khích đối thủ niêm yết thêm nhiều dự án BSC.

CJ cũng chủ động làm lành. Jesse quay xe 180 độ, đăng video demo lấy ví dụ là “Binance Life”. Anh còn đùa bằng tiếng Trung: “Bật chế độ Binance Life trên chuỗi nào đó”, trả lời dưới tweet của CZ: “Binance Life + chuỗi nào đó = tổ hợp mạnh nhất”.

Loạt động thái này được coi là một lần “phá băng” giữa hai phe crypto Trung - Mỹ, đồng thời giúp một chuỗi kéo lại được dòng vốn lớn.

Khi thị trường châu Á tạo ra đủ thanh khoản và sức hút, các sàn phương Tây buộc phải chủ động tiếp cận cộng đồng tiếng Trung. Cạnh tranh sàn giao dịch và câu chuyện văn hóa đan xen lẫn nhau.

“Tôi không hiểu tiếng Trung nhưng vẫn phải mua”

Truyền thông phương Tây rất quan tâm đến sự kiện này. Nhiều trader nhỏ lẻ phương Tây than thở trên nhóm: “Giá tăng mà chúng tôi không hiểu gì cả.”

Phần lớn chỉ nhảy vào sau khi giá đã bay. Ngay cả cộng đồng như Barry, dù có giao lưu sâu với hệ tiếng Trung, khi đối diện meme coin mang hàm ý nội bộ vẫn thường chỉ “biết ý mà chẳng hiểu nghĩa”.

Với nhà đầu tư nước ngoài, yếu tố tiếng Trung từng là rào cản vào sân chơi mới.

Có thành viên cộng đồng phương Tây tự phát triển tool dịch meme coin Trung - Anh. Một thời gian trước còn nổi lên loạt video người nước ngoài học tiếng Trung để mua meme coin.

Làn sóng này nhấn mạnh quan niệm “ngôn ngữ là cơ hội”. Trong crypto, cảm xúc và thông điệp văn hóa phía sau mỗi ngôn ngữ chính là một lớp giá trị.

Đây là lần đầu tiên nhà đầu tư phương Tây phải hiểu văn hóa Trung mới được dự phần đại tiệc.

Nhưng Barry cho rằng: “Tôi thấy meme coin tiếng Trung đã gần hết sóng. Chu kỳ này càng kéo dài, PTSD cho trader càng nặng. Chúng ta có thể thấy các coin bắt đầu chuyển sang các phân khúc vốn hóa nhỏ hơn, nhịp độ nhanh hơn.”

Nhưng anh cũng nói: “Tiếng Anh và tiếng Trung đã là hai phần chính của thị trường meme, điều này chưa thể thay đổi sớm. Trung Quốc có thị trường lớn và dễ bị kích động cảm xúc hơn. Thị trường châu Âu thường chậm hơn. Tôi nghĩ ticker tiếng Anh sẽ quay lại, nhưng sẽ hòa nhập sâu hơn với văn hóa châu Á — nhờ cảm hứng meme coin tiếng Trung, chúng sẽ mang nhiều nét hài hước, biểu tượng và thẩm mỹ Trung Quốc hơn.”

Thế giới crypto đa cực

Tương lai, muốn bắt sóng meme tiếp theo, chỉ dựa vào may mắn là chưa đủ. Bạn cần hiểu sâu về ngôn ngữ và văn hóa cộng đồng từng khu vực.

AI có thể giúp truyền tải đa ngôn ngữ — tự động tạo meme tiếng Trung, dịch bài mạng xã hội… Nhưng AI khó thay thế sự hiểu biết văn hóa bối cảnh sâu sắc.

Có thể chúng ta sẽ thấy một thế giới crypto đa cực rõ rệt hơn. Ngày càng nhiều meme coin ticker tiếng Trung xuất hiện trên các chain, cộng đồng phương Đông và phương Tây vừa hòa nhập vừa có thể phát triển riêng thành các hệ sinh thái độc lập.

Và trong những “kẽ hở” khác biệt văn hóa này, có lẽ sẽ nảy sinh những cơ hội mới.