Có hai sự kiện lớn toàn cầu trong tháng 12 cần phải chú ý: Fed sẽ cắt giảm lãi suất, còn Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) có thể tăng lãi suất.

Trước tiên, nói về mốc thời gian. Phía Fed, cuộc họp FOMC dự kiến diễn ra vào ngày 9-10 tháng 12, thị trường phần lớn dự đoán sẽ cắt giảm lãi suất. Kết quả công bố vào 2h chiều ngày 10 theo giờ miền Đông Mỹ, quy đổi sang giờ Việt Nam là 3h sáng ngày 11, họp báo của Powell bắt đầu sau đó nửa tiếng.

Ngân hàng Trung ương Nhật Bản họp muộn hơn một tuần, vào ngày 18-19 tháng 12. Quyết định dự kiến sẽ ra vào khoảng 11h trưa ngày 19 theo giờ Việt Nam, Thống đốc Ueda sẽ họp báo vào khoảng 3h chiều. Hai cuộc họp cách nhau 8 ngày, trong thời gian đó và sau đó sẽ xảy ra điều gì? Thực ra, không ai dám chắc.

**Lo nhất là gì?** Thiên nga đen ẩn trong đồng yên. Nếu BOJ tăng lãi suất vượt kỳ vọng, thị trường vốn toàn cầu có thể sụp đổ ngay lập tức.

Tại sao việc tăng lãi suất đồng yên lại khiến toàn cầu lao dốc? Lý do không phức tạp — hơn 20 năm qua, lãi suất đồng yên gần như bằng 0, các quỹ phòng hộ khắp thế giới đều chơi "carry trade đồng yên": vay đồng yên với chi phí siêu thấp, rồi đầu tư vào chứng khoán Mỹ, trái phiếu Mỹ, thị trường mới nổi thậm chí cả crypto để ăn chênh lệch lãi suất. Tiền đề của trò này là đồng yên luôn rẻ.

Một khi đồng yên bất ngờ tăng lãi suất mạnh, chi phí vay tiền tăng vọt, những dòng tiền đòn bẩy này sẽ phải đóng vị thế ngay — bán chứng khoán Mỹ, bán trái phiếu Mỹ, rút khỏi tài sản rủi ro, bán USD mua lại yên để trả nợ. Lúc đó dù bạn cầm tài sản gì cũng có thể bị ảnh hưởng bán tháo. Còn nhớ cú tăng lãi suất bất ngờ của đồng yên tháng 8 năm ngoái làm thị trường toàn cầu sập không?

**Thế tại sao BOJ lại muốn làm ngược với Fed?**

Bề ngoài là do áp lực lạm phát. Vật giá ở Nhật tăng hai năm liền, đàm phán lương cũng có tiến triển, ngân hàng trung ương muốn nhân cơ hội thoát khỏi thời kỳ lãi suất âm. Nhưng lý do sâu xa hơn — đồng yên mất giá quá mạnh. Khi Fed liên tục tăng lãi suất còn BOJ đứng yên, tỷ giá USD/JPY từng vượt mốc 150, chi phí nhập khẩu của doanh nghiệp Nhật tăng vọt, người dân kêu ca khắp nơi. Tăng lãi suất sẽ giúp đồng yên mạnh lên, giảm bớt lạm phát nhập khẩu.

Nhưng Mỹ có đồng ý chuyện này không? Fed vừa mới bắt đầu chu kỳ cắt giảm lãi suất, mục tiêu là bơm tiền kích thích kinh tế. Nếu Nhật tăng lãi suất lúc này, siết chặt thanh khoản, chẳng khác nào hút máu từ mạch tài chính Mỹ — dòng USD sẽ đổ về Nhật mua tài sản bằng yên. Chính quyền Trump từng cực kỳ ghét các nước thao túng tỷ giá để hưởng lợi cho mình.

**Vậy hai tuần tới chúng ta nên làm gì?**

Một vài lời khuyên:
1. Không nên all in. Trước và sau hai cuộc họp tháng 12 này, biến động chắc chắn sẽ tăng vọt, giảm tỷ trọng tài sản để ngủ ngon.
2. Theo dõi diễn biến đồng yên. Nếu tỷ giá USD/JPY giảm nhanh (yên lên giá), đó là tín hiệu carry trade đang bị đóng, tài sản rủi ro sẽ chịu áp lực.
3. Chuẩn bị sẵn tiền mặt. Nếu thực sự xảy ra cú tăng lãi suất ngoài dự đoán, có thể xuất hiện cơ hội bắt đáy — nhưng phải có tiền mới săn được.
4. Đừng lao vào bắt đáy mù quáng. Những cú bán tháo hoảng loạn thường có nhiều nhịp, vào ngay nhịp đầu dễ thành nạn nhân của các nhịp tiếp theo.

Còn nửa tháng nữa là hết tháng 12, cứ giữ chặt mấy đồng vốn trong tay đã. Thị trường là vậy, lúc bạn nghĩ là cơ hội thì có khi lại là cái bẫy đang há miệng chờ.