Thành thật mà nói, khi YGG thông báo phát hành token, mình đang bận làm “công nhân” trong Axie để kiếm thêm thu nhập. Nhóm chat sôi sục, toàn là những cuộc bàn tán “airdrop vớt được bao nhiêu”, “mở bán sẽ x mấy lần”. Mình cũng háo hức theo, nhưng trong đầu luôn lởn vởn một câu hỏi: ngoài việc đầu cơ, cái này thực sự làm được gì?

Sau này chứng kiến từng bước nó từ ý tưởng trở thành cấu trúc trụ cột cho cả hệ sinh thái, mình mới ngỡ ra — cái thiết kế ban đầu đó, thực ra không phải là伏笔 đơn giản.

Bản whitepaper đó: giống bản dự toán ngân sách quốc gia hơn là slide PPT của coin

Mình đọc nát phương án phân bổ token sớm nhất của họ. Thú thật, phần dành cho cộng đồng khi đó cũng không quá hào phóng. Nhưng có một chi tiết khiến mình ấn tượng sâu sắc: cảm giác tiết chế, chừng mực.

Họ không chơi chiêu “team giữ lại cả đống rồi lock vài năm cho có”. Bạn có thể thấy rõ từng mục như “ngân quỹ cộng đồng”, “phát triển hệ sinh thái”, “khuyến khích đối tác” đều có kế hoạch cụ thể. Cảm giác không phải đang phát coin, mà giống như đang thiết kế một “hệ thống tài chính cho tổ chức số”. Thông điệp cốt lõi là: token ưu tiên phục vụ vận hành lâu dài của tổ chức, không phải lợi nhuận ngắn hạn cho số ít người.

Kiểu tư duy “xây khung trước, coin chỉ là công cụ” này hoàn toàn khác biệt với những dự án chỉ muốn lên sàn chốt lời rồi chạy. Lúc đó mình đã nghĩ, có lẽ nhóm này thực sự muốn làm điều gì đó bền vững.

Thiết kế chức năng ban đầu: như cái ghế ba chân

Lúc token vừa lên sàn, các chức năng nhìn khá đơn giản — quyền quản trị, cơ chế staking, phân phối phần thưởng, chỉ có ba thứ đó. Trong cộng đồng có người đùa đây là “cái ghế ba chân”, chắc chắn thì chắc chắn, nhưng chẳng có gì hào nhoáng cả.