Alt sınıf insanların neden ilişki ve sosyal durumlar hakkında konuşmayı sevdiğini merak ediyor musunuz? Neden herkes bu yüzeysel uyumu sürdürmek zorunda? Neden içten içe birbirlerini öldürmeyi arzularken, yüz yüze geldiklerinde hâlâ yapmacık bir şekilde "abi" veya "abla" diye hitap ediyorlar? Psikolojik açıdan bakıldığında, alt sınıf insanların sosyal etkileşimleri esasen karşılıklı bir hesaplaşmadan ibarettir ve bu durum alt sınıf ailelerinde en belirgin halini alır. Uzun süreli kaynak kıtlığının olduğu bir ortamda hayatta kalma ihtiyacının her şeyin önünde geldiğini fark ettiniz mi? İnsanların onuru ve ahlakı, alt sınıf insanlar için lüks ürünlerdir ve bu şeylere ancak yeterince yiyecek ve giyecek temin ettikten sonra erişme hakkına sahip olurlar. Bir kişi hayatta kalma sorunuyla karşı karşıya kaldığında, yeterince yemek bulamadığında, o kişi insan olmaktan çıkıp, en ilkel durumuna geri döner ve hayvani yönlerini sergilemeye başlar. Bu durumda insanlık ve hayvaniyet arasında gidip gelerek, beklemediğiniz birçok şey yapabilirler.

Neden "yoksul dağlar ve kötü sular, sahtekar insanları doğurur" denir? Aşağı tabakadaki sosyal duruma bir bakın; ebeveynlerden biri hasta olduğunda, kardeşler hemen devreye girer, ilk tartışılan konu hastalık değil, kaygı paylaşımı değil, hemen aile mal varlığını hesaplamaya başlarlar. Hemen toplantı yapar, kimin ne kadar para vereceğini, kimin daha çok emek sarf etmesi gerektiğini, her ay ebeveynlere kaç gün bakılması gerektiğini hesaplarlar. Size şunu söyleyeyim, bu hesapları yaparken, hatta iki ondalık basamağa kadar hassas olurlar, kendilerinin en ufak bir yükümlülük üstlenmelerinden korkarlar. Sonuç olarak o 31 günde, sabah sizde kalmaya çalışırken, öğleden sonra onun evine gitmek zorunda kalıyorlar. Yani akrabalar arasında en sıradan ilişkilerin bile sağlanamadığını söylemeyin. Aslında bunun arkasında kafalarında net bir şekilde yer etmiş bir hesap var. Örneğin, bugün senin çocuğun evleniyor, ben ne kadar hediye verdim; yarın onun çocuğu bir aylık olacak, ben ne kadar hediye vereceğim. Çoğu ailede böyle bir hesap bulunur. Geçen sefer benim evimde düğün vardı, ben iki paket hediye getirdim, bu sefer senin evinde rakı içmeye gittiğimde, üç kişi geri dönüş yapamadı. Yani fark ettiniz mi, bu aile bağları adına yapılan mücadelede, herkes kendi küçük çıkarlarını titizlikle izliyor. Senin samimiyetin, başkalarının gözünde bir lokma et; senin vefa duygun, başkaları tarafından istismar edilecek bir zayıflık haline geliyor.

Neden böyle oluyor? Çünkü kaynakların kıt olduğu bir kafeste, ortak kazanç koşulları yoktur, sadece senin ölümün ya da benim yaşamım üzerine bir oyun vardır, herkesin kazancı bir başkasının küçük meselelerini ifade eder. Psikolojide "yengeç etkisi" adı verilen bir fenomen vardır; yengeçleri bir kovaya koyduğunuzda, yukarı çıkmak isteyen herhangi bir yengeç, diğer yengeçler tarafından aşağı çekilecektir, sonunda hiçbiri kaçamaz. Bu, yengeçlerin doğası gereği kötü olmalarından değil, herkesin birlikte kovada hapsolmuş olmasındandır; sen yukarı çıkarsan ben ne yapacağım? Bu, alt sınıf sosyal etkileşimin ve çoğu aile ilişkilerinin gerçek yansımasıdır. Üst sınıf, yıldızları yükseltmek için birlikte çalışırken, alt sınıf birbiriyle çekişerek batmaktadır, her zaman net bir ayrım vardır. Üst sınıfa baktığınızda, gerçekten varlıklı olanların mantığı tamamen tersine döner; onlar pozitif toplam oyun oynarlar. Bir aileye, bir çevreye yakınlaşarak, kaynakları en umut verici olan kişinin etrafında toplarlar. Çünkü bilirler ki, bir kişi başarılı olduğunda, o kişi geri dönüp tüm aileye ve çevresine daha fazla kaynak ve fırsat getirebilir. Bir kişinin başarısı, herkesin başarısıdır.

Ve bir de altyapıya bakarsan, tüm güçlerini birbirlerine karşı dikkatli olmak ve birbirlerini çekiştirmek için harcayacaklar. İyi bir üniversite kazandın, akrabaların seni övüyor ama içten içe, ileride senden yardım isteyip istemeyeceklerini hesaplıyorlar. İyi bir iş buldun, kardeşlerin senin için sevinmeyecek, aksine açıkça ve örtülü bir şekilde seni alay edecekler, senin onlardan üstün olmanı istemiyorlar. Senin başarıların onları gururlandırmıyor, sadece kendi sıradan yaşamları hakkında daha fazla kaygı duymalarına neden oluyor. Bu yüzden yapmaları gereken şey seni aşağı çekmek, senin de onların seviyesine inmeni sağlamak. Böylece herkes eşit olur ve herkes güvende olur. Eğer böyle bir ortamda yaşıyorsan, bu gerçeği ilk gören sen olmalısın; bu yengeç kovasını değiştiremeyeceğin gibi, kovadaki hiçbir yengeci de kurtaramazsın. Onlara yardım etmeye çalıştığında, sadece seni daha derine çekerler.

Tek çıkış yolu, tüm illüzyonları durdurmanız ve tüm gücünüzü biriktirmenizdir. Arkasına bakmayan sessiz benlik, bu kovadan tek başına çıkma süreci son derece yalnız ve acı vericidir, acı sadece onların çekiştirme ve küfürlerinden gelmez, sen kalbindeki veda hüznünden gelirsin. Çünkü bir zamanlar en çok özlemini çektiğiniz aidiyet duygusuna ihanet ettiniz ve kanınızdaki tek köke veda ettiniz, bu kök çoktan çürümüş olsa bile, onu çıkardığınızda yine de etinize ve kanınıza bağlanacak ve kalbinizi sızlatacak. Asosyal, soğukkanlı olacak ve rezilliği unutacaksın. Eskiden en yakın olduğunuz kişi, tırmanırken sizi en çok çeken güç haline gelecektir. Sizi aile sevgisiyle kaçıracaklar, ahlakla yargılayacaklar ve kamuoyuyla size saldıracaklar. Ama gitmek zorundasın, çünkü umutsuzca tırmandığını bilmelisin ki, atalarını yüceltmek için değil, kimseyi küçümsemek şöyle dursun, kendi hayatını kurtarıyorsun, bu sonsuz iç sürtüşmeyi ve kanına kazınmış çağrıyı sona erdirmelisin, sayısız hesap ve çekişmeyle yaralanmış genç benliği teselli etmelisin. Ancak arkanıza bakmadan uzun bir yol yürüdüğünüzde, onların sizin hakkınızdaki değerlendirmelerinin, yaşamlarının ya da ölümlerinin sizinle uzun süre hiçbir ilgisi olmadığını göreceksiniz.