Việt Nam khởi động thí điểm tài sản tiền điện tử trong vòng năm năm! Sẽ chính thức công nhận tài sản kỹ thuật số vào năm 2026?

Trong bức tranh toàn cầu về Tài sản tiền điện tử, Việt Nam luôn là một sự hiện diện độc đáo và quan trọng. Quốc gia Đông Nam Á này có tỷ lệ chấp nhận Tài sản tiền điện tử nằm trong số cao nhất thế giới, và sự nhiệt tình của người dân đối với tài sản kỹ thuật số vẫn tiếp tục tăng lên. Tuy nhiên, sự thịnh vượng này từ lâu đã nằm trong vùng xám của sự tuân thủ. Giờ đây, tình hình này sắp sửa có những thay đổi mang tính bước ngoặt. Vào ngày 9 tháng 9 năm 2025, chính phủ Việt Nam đã chính thức thông qua một nghị quyết, khởi động một dự án thí điểm giao dịch Tài sản tiền điện tử kéo dài năm năm, đánh dấu một sự chuyển biến quan trọng từ việc ngầm thừa nhận sự tham gia của người dân sang việc chủ động hướng dẫn và kiểm soát nghiêm ngặt. Động thái này không chỉ thiết lập những "quy tắc trò chơi" rõ ràng cho thị trường tiền điện tử khổng lồ của Việt Nam, mà còn nối kết với luật về tài sản kỹ thuật số sẽ chính thức có hiệu lực vào năm 2026, báo hiệu một kỷ nguyên Tài sản tiền điện tử hoàn toàn mới và tuân thủ sắp đến tại Việt Nam.

Thí nghiệm tài sản kỹ thuật số cẩn thận và kiên định

Khác với các sandbox quy định mở ở một số quốc gia, kế hoạch thí điểm mà Việt Nam vừa đưa ra đã đặt ra những điều kiện tham gia cực kỳ nghiêm ngặt ngay từ đầu, với tư tưởng cốt lõi là đảm bảo quyền kiểm soát nội địa và sự ổn định của thị trường, lựa chọn những người tham gia có năng lực mạnh mẽ.

Nghị quyết này xác định rõ các yêu cầu cốt lõi sau: Ngưỡng vốn cao: Bất kỳ công ty nào muốn hoạt động nền tảng giao dịch tiền điện tử tại Việt Nam đều phải có ít nhất 100.000 tỷ đồng Việt Nam (tương đương khoảng 3,8 tỷ USD) vốn thực nộp. Đây là một ngưỡng rất cao, nhằm loại trừ hầu hết các startup nhỏ và những người tham gia có năng lực tài chính không đủ, đảm bảo chỉ những người chơi lớn có nguồn vốn mạnh mới có thể tham gia. Kiểm soát địa phương nghiêm ngặt: Nền tảng thí điểm phải được điều hành bởi một công ty được đăng ký tại Việt Nam, và tỷ lệ sở hữu của vốn nước ngoài không được vượt quá 49%. Quy định này đảm bảo Việt Nam có quyền kiểm soát tuyệt đối đối với thị trường tiền điện tử nội địa. Ngoài ra, yêu cầu bắt buộc ít nhất 65% cổ phần phải đến từ các nhà đầu tư tổ chức như ngân hàng, công ty chứng khoán, công ty bảo hiểm, công ty quản lý quỹ hoặc các công ty công nghệ đủ điều kiện, càng củng cố thêm tính ổn định và sự tuân thủ của nền tảng. Quy định thanh toán bằng đồng Việt Nam: Tất cả việc phát hành, giao dịch và thanh toán tiền điện tử trên nền tảng thí điểm đều phải sử dụng đồng tiền hợp pháp của Việt Nam - đồng Việt Nam (VND). Điều này một mặt nhằm thuận tiện cho việc quản lý và theo dõi dòng tiền, mặt khác cũng củng cố vị trí trung tâm của đồng Việt Nam trong nền kinh tế số. Kiểm tra lý lịch cổ đông nghiêm ngặt: Nghị quyết cũng yêu cầu cổ đông và các bên cấp vốn của công ty xin cấp giấy phép phải có lãi trong ít nhất hai năm liên tiếp trước khi xin cấp. Điều này lại một lần nữa nâng cao ngưỡng gia nhập, nhằm thu hút những thực thể có tình hình tài chính lành mạnh và hoạt động ổn định.

Tổng thể mà nói, những quy định nghiêm ngặt này phác thảo tư duy quản lý của chính phủ Việt Nam: thiết lập một "vườn tường" do nội địa dẫn dắt, có vốn mạnh mẽ và được hỗ trợ bởi các tổ chức, vừa mở cửa cho giao dịch Tài sản tiền điện tử vừa kiểm soát rủi ro ở mức thấp nhất.

Đối với hàng triệu nhà đầu tư Tài sản tiền điện tử hiện có ở Việt Nam, kế hoạch thí điểm này cũng đưa ra một lộ trình rõ ràng. Khi sàn giao dịch đầu tiên được cấp phép chính thức hoạt động, cư dân Việt Nam sẽ có thời gian chuyển tiếp sáu tháng để chuyển Tài sản tiền điện tử mà họ nắm giữ sang nền tảng tuân thủ được phê duyệt.

Sau "thời gian ân hạn" sáu tháng này, các cơ quan chức năng sẽ áp dụng các biện pháp trừng phạt đối với các hoạt động giao dịch diễn ra trên các nền tảng không có giấy phép theo các quy định hiện hành. Chiến lược này rõ ràng cho thấy mục tiêu của chính phủ là hướng tất cả các hoạt động tiền điện tử vào các kênh được quản lý, nhằm đạt được sự giám sát toàn diện.

Sự chuyển mình này đã đặt ra thách thức trực tiếp cho các sàn giao dịch quốc tế như Binance, Bybit đang chiếm ưu thế trên thị trường Việt Nam hiện nay. Trong tương lai, nếu họ muốn tiếp tục phục vụ người dùng Việt Nam, có thể họ sẽ cần tìm kiếm sự hợp tác với các doanh nghiệp đủ điều kiện trong nước, thông qua việc thành lập các công ty liên doanh và các hình thức khác để đáp ứng quy định về tỷ lệ sở hữu vốn ngoại không quá 49%.

Cần lưu ý rằng kế hoạch thí điểm năm năm này không phải là một chính sách đơn lẻ, mà là một phần trong chiến lược quy hoạch thị trường tài sản kỹ thuật số của chính phủ Việt Nam một cách có hệ thống và từng bước. Từ tháng 6 năm 2025, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật Công nghiệp Công nghệ số có ý nghĩa bước ngoặt.

Luật này sẽ chính thức có hiệu lực từ ngày 1 tháng 1 năm 2026, lần đầu tiên nó công nhận khái niệm "tài sản kỹ thuật số" ở cấp độ pháp luật quốc gia và phân biệt rõ ràng giữa "tài sản mã hóa" và các công cụ ảo khác. Đồng thời, dự luật này cũng tăng cường các biện pháp kiểm soát liên quan đến chống rửa tiền (AML) và chống tài trợ khủng bố (CTF).

Do đó, thí điểm năm năm có thể được coi là thử nghiệm áp lực và khám phá mô hình cho việc thực hiện đầy đủ Luật Công nghiệp Công nghệ Số vào năm 2026. Thông qua "hộp cát" có kiểm soát này, chính phủ Việt Nam có thể quan sát phản ứng của thị trường, đánh giá rủi ro và tích lũy kinh nghiệm quý báu để cuối cùng xây dựng khuôn khổ quản lý lâu dài và quốc gia.

Từ cơn sốt trong dân gian đến chiến lược quốc gia

Chiến lược "kết hợp giữa nới lỏng và kiểm soát" mà chính phủ Việt Nam áp dụng thay vì hoàn toàn cấm đoán có liên quan chặt chẽ đến tỷ lệ áp dụng Tài sản tiền điện tử đáng kinh ngạc trong nước. Theo báo cáo "Chỉ số áp dụng Tài sản tiền điện tử toàn cầu 2025" do Chainalysis công bố, Việt Nam đứng thứ tư toàn cầu, và đã đứng đầu bảng xếp hạng trong hai năm liên tiếp vào năm 2021 và 2022. Một báo cáo khác cho biết, hơn 20% (ước tính 17 triệu) dân số Việt Nam sở hữu tài sản kỹ thuật số.

Đối mặt với một nền tảng dân gian rộng lớn như vậy, lệnh cấm đơn thuần không chỉ khó thực thi mà còn có thể đẩy các hoạt động kinh tế khổng lồ vào ngầm, tạo ra nhiều rủi ro hơn. Do đó, việc tạo ra các kênh tuân thủ để ôm ấp và hướng dẫn làn sóng này đã trở thành lựa chọn thực tiễn hơn. Trong những năm gần đây, chính phủ Việt Nam cũng đã bắt đầu tương tác tích cực với các bên tham gia trong ngành công nghiệp mã hóa toàn cầu. Ví dụ, các lãnh đạo của Bybit đã gặp gỡ với Bộ Tài chính Việt Nam vào tháng 4 năm 2025 để thảo luận hợp tác về khung pháp lý và việc thành lập sàn giao dịch tài sản kỹ thuật số quốc gia.

Tóm lại, kế hoạch thí điểm tiền điện tử trong năm năm mà Việt Nam khởi động là một bước ngoặt quan trọng trong con đường phát triển kinh tế số của mình. Nó đánh dấu rằng một trong những quốc gia có tỷ lệ chấp nhận tiền điện tử cao nhất thế giới chính thức chuyển từ một thị trường tự do không được quản lý sang một giai đoạn hoàn toàn mới do nhà nước dẫn dắt, quy tắc rõ ràng và có khả năng kiểm soát cao.

Thông qua việc thiết lập rào cản về vốn và quyền sở hữu cao, Việt Nam đang xây dựng một mô hình thị trường tiền điện tử độc đáo, nhằm cân bằng đổi mới tài chính và an ninh tài chính quốc gia. Mặc dù con đường này đầy thận trọng, nhưng hướng đi lại rất kiên định. Khi ngày hiệu lực của luật tài sản kỹ thuật số vào năm 2026 đang đến gần, dự án thí điểm kéo dài năm năm này sẽ cung cấp một trường hợp quý giá về cách tích hợp tài sản tiền điện tử vào hệ thống kinh tế quốc gia cho Việt Nam, cũng như cho các thị trường mới nổi khác trên toàn cầu. Toàn thế giới sẽ theo dõi chặt chẽ cách mà thí nghiệm lớn này diễn ra ở trung tâm Đông Nam Á.