Bài thứ tư丨Phân tích sâu về Perp DEX：Hyperliquid、Aster、Lighter、edgeX

edgeX - Sàn giao dịch Perp DEX do Amber Group, một nhà tạo lập thị trường Crypto nổi tiếng, Incubate

Thế hệ Perp DEX này đã có sự khác biệt căn bản so với thế hệ “GMX, DYDX”. Vì chủ thể vẫn là Perp DEX, nên tiêu đề vẫn dùng Perp DEX để thảo luận.

Bài viết này là phần kết thúc của chuỗi bài viết về Perp DEX kéo dài một tháng, tập trung vào thành viên cuối cùng trong F4 của Perp DEX (theo dữ liệu của DefiLlama) — edgeX, và mở rộng bàn luận về hiện trạng và xu hướng của toàn bộ thị trường Perp DEX.

Khi các nhà chơi chính thống đã hình thành, giai đoạn kể chuyện nóng về Perp DEX có thể cũng sẽ kết thúc, những người đến sau sẽ ngày càng khó hơn.

Dữ liệu của DeFillama ngày hôm nay (2025.10.20):

Toàn bộ khối lượng 24h của Perp DEX là 41 tỷ USD, Tổng giá trị vị thế mở (OI) là 15 tỷ USD, trong đó Hyperliquid vẫn chiếm ưu thế, khoảng 50% OI, Aster khoảng 20%, Lighter khoảng 10%, edgeX khoảng 5.5%, nghĩa là F4 chiếm khoảng 85% thị phần.

Phần còn lại của hàng trăm sàn Perp DEX chiếm phần còn lại 15%, rõ ràng hiệu ứng đầu ngành rất rõ ràng.

*Ở đây dựa trên xếp hạng theo OI chứ không phải Volume để loại bỏ yếu tố giả tạo, phản ánh thực lực thực sự gần hơn.

Ngoài ra còn có thể suy ra tỷ lệ OI/Volume từ dữ liệu OI và Volume, giá trị càng lớn thể hiện “giao dịch thực và người dùng nhiều hơn, giá trị nhỏ hơn thể hiện tình trạng “gian lận khối lượng” ngày càng nghiêm trọng”.

Trong đó Hyperliquid khoảng 1.5, Aster và Lighter khoảng 0.19, edgeX khoảng 0.27.

Tỷ lệ OI/Volume của Hyperliquid lớn nhất, cho thấy người dùng nắm giữ vị thế cao hoặc có nhiều vị thế dài hạn; Aster và Lighter có khối lượng giao dịch cao nhưng OI thấp thể hiện hoạt động giao dịch ngắn hạn, vòng quay cao (giao dịch rửa tiền, tự giao dịch nhiều); edgeX nằm ở mức trung bình, tỷ lệ OI/Volume gần 0.27, độ sâu thị trường và mức độ hoạt động tương đối cân bằng, hơi tốt hơn một chút nhưng không nhiều, khoảng cách lớn so với Hyperliquid.

Điểm Giao dịch edgeX Points

Giống như Lighter, edgeX Points là “định kỳ hàng tuần (tính đến tuần thứ 20), dựa trên đóng góp để phân chia” điểm số đa chiều, dùng để thưởng cho các hoạt động giao dịch thực và tham gia hệ sinh thái;

Trọng số của Open Season hiện tại là: Khối lượng giao dịch 60%, Mời/Đại sứ/Sự kiện 20%, Kho bạc và TVL 10%, Thanh toán 5%, Nắm giữ (OI) 5%; kết thúc vào 00:00 UTC thứ Tư hàng tuần, phát thưởng vào 08:00 UTC tuần sau.

Các tiêu chí tính điểm gồm khối lượng giao dịch, khối lượng giao dịch của người được mời, nắm giữ (OI), tần suất sử dụng chức năng, trọng số có thể điều chỉnh. Dựa trên tổng khối lượng giao dịch toàn mạng hàng tuần, thiết lập năm cấp quỹ thưởng, thường là 150.000 hoặc 200.000 điểm; giá trị thực tế có thể thay đổi. Ví dụ, tuần thứ 20 của Open Season đã phân phát 300.000 điểm cho 13.668 địa chỉ. Mời và hoa hồng, mỗi khi người được giới thiệu đạt 5 điểm, người giới thiệu nhận 1 điểm (20%). Các quy tắc, rửa lượng/giao dịch tự giao dịch không tính điểm; nền tảng có thể loại bỏ các giao dịch bất thường. Chính thức xác nhận: cách tính điểm và trọng số có thể điều chỉnh.

Chiến thuật tối ưu lợi nhuận (tham khảo, không phải lời khuyên đầu tư, tự chịu rủi ro)

Tập trung khối lượng vào một tài khoản chính, nâng cấp VIP để giảm phí, ưu tiên đặt lệnh để có phí thấp hơn.

Giống như Lighter, tránh tự giao dịch và vòng quay siêu ngắn; kéo dài thời gian nắm giữ hợp lý để cân bằng “khối lượng giao dịch + OI”.

Tham gia hợp lý eStrategy/eLP để nhận phần “Vault/TVL 10%” và lợi nhuận tiềm năng. Nắm bắt các hoạt động chính thức và chương trình đại sứ, cộng thêm “20%” trọng số. Kiểm soát chặt rủi ro đòn bẩy và thanh lý, điểm thanh lý chỉ chiếm 5%. Ngoài ra, các hoạt động NFT có thể tham gia tùy ý, coi là sáng tạo trong vận hành, thích. Chính thức xác nhận: NFT và airdrop token quản trị liên kết, tổng lượng chỉ 299. Ngoài ra, edgeX cũng có thể tham khảo airdrop meme của Hyperliquid, để cộng đồng tối ưu lợi nhuận có chút phần thưởng.

Về dữ liệu, hiện tổng cộng đã phân phát 3.471.363 Points (tuần thứ 1–20 của Open Season).

Thông tin phân bổ người dùng edgeX

Phân bổ người dùng, edgeX và Aster có độ trùng lặp cao hơn, chủ yếu tập trung ở châu Á, đặc biệt là khu vực Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc, mặc dù Aster đã tập trung phát triển người dùng châu Âu Mỹ, nhưng vẫn chủ yếu ở Trung Quốc.

Dữ liệu truy cập trang web (theo SimilarWeb), khu vực Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan chiếm một nửa, còn nhiều người dùng VPN ở Trung Quốc đại lục phân tán khắp thế giới, từ cộng đồng thấy tỷ lệ Trung Quốc cũng không nhỏ.

So sánh Kho bạc

Giống như HLP và LLP, eLP (edgeX Liquidity Pool) là kho thanh khoản của edgeX (xem hình dưới).

Hiện tại, thu nhập của eLP đến từ lợi nhuận tạo lập thị trường thụ động, phí thanh toán và một phần phí giao dịch của nền tảng. Trong giai đoạn tiếp theo, eStrategy sẽ giới thiệu các quỹ tùy chỉnh do nhà giao dịch cá nhân hoặc tổ chức quản lý. Điểm này, eLP còn kém xa HLP và LLP, hiện tại HLP và LLP đều có “kho giao thức” + “kho người dùng”.

So sánh 3 nền tảng, Aster không bàn đến ALP, ALP hiện chỉ dùng trong chế độ Simple 1001x, chỉ vài chục triệu.

Xếp hạng TVL của kho (ngày 20/10/2025): **HLP đứng đầu $628m , LLP thứ hai $503m (bỏ qua kho người dùng), eLP thứ ba $147m **. Ngoài ra, trong đợt giảm giá lớn ngày 11/01, eLP và HLP đều có lợi nhuận, LLP lỗ (cuối cùng chỉ mất một ít điểm).

So sánh Phí giao dịch

Phí của Perp DEX F4 có đặc điểm riêng, trong các kịch bản lựa chọn, nhà đầu tư bán lẻ và tần suất thấp chọn Lighter (0 phí), giao dịch tần suất cao chọn Lighter Premium, giao dịch thụ động và khối lượng lớn chọn Aster hoặc Hyperliquid, ưu tiên các khoản phí nhạy cảm biến động. Có vẻ như phí của edgeX không thực sự nổi bật.

Cuối cùng, nói về thị trường Perp DEX

Sự cố quỹ của sàn FTX, nhiều sàn CEX và người dùng đối đầu, các vụ thao túng giá, sửa đổi biểu đồ, thao túng thị trường liên tục làm giảm niềm tin của người dùng vào các sàn CEX tập trung, niềm tin vào CEX đã xuống đáy. Đồng thời, các sàn CEX ở phía cung đang chuyển đổi sang mô hình DEX/tự lưu trữ do áp lực tuân thủ quy định toàn cầu. Trong khi đó, người dùng phía cầu vì vấn đề niềm tin, KYC và trải nghiệm DEX ngày càng gần CEX, đang dần chuyển sang DEX.

Bản chất của Perp DEX là tách riêng các chức năng khớp lệnh, thanh toán, kiểm soát rủi ro và quản lý tài sản của CEX thành lớp thanh toán/xác minh có thể xác thực, đồng thời tối ưu độ trễ thấp và độ sâu thị trường. Điểm khác biệt cốt lõi là “tính xác thực”, các lệnh của CEX ưu tiên, khớp lệnh công bằng và thanh toán đều là “hộp đen” dựa trên niềm tin; Perp DEX qua thực thi trên chuỗi và chứng minh tính hợp lệ, giúp “giá cả theo thời gian” và “thanh toán theo quy tắc” tự chứng minh bằng mật mã và hợp đồng, giảm thiểu khả năng gian lận. Về quản lý tài sản, các khoản tiền của CEX có rủi ro quỹ bị đóng băng hoặc sụp đổ; Perp DEX dựa trên hợp đồng, kết hợp hàng đợi ưu tiên/đường thoát hiểm (priority tx), người dùng có thể an toàn rút lui khi mất kiểm soát.

Ít tin người hơn, nhiều tin toán học, in math we trust, code is law là câu chuyện trung tâm của blockchain, Perp DEX đại diện cho tinh thần minh bạch, không thể sửa đổi của chuỗi khối.

Hiện tại, cấu trúc của Perp DEX đang dần hình thành. Hyperliquid dẫn đầu về độ sâu và hiệu năng; Aster, Lighter theo đuổi bằng cách thúc đẩy và đổi mới chức năng; edgeX đi theo hướng khác biệt, chú trọng vào di động và vận hành ổn định, đã tích lũy uy tín tại châu Á. Thắng thua phụ thuộc vào tính dễ sử dụng, phối hợp nguồn lực hệ sinh thái và khả năng duy trì động lực; người dùng ngắn hạn có thể tương tác nhiều nền tảng để tích điểm, dài hạn cần dự án duy trì khả năng tạo ra giá trị và sự gắn kết cộng đồng.

Về câu chuyện và cạnh tranh, độ nóng của Perp DEX đang giảm dần. Cơ hội airdrop làm giàu nhanh có khả năng sẽ kết thúc vào năm 2025, đợt tiếp theo là thị trường dự đoán (như YZi Labs gần đây liên tục theo dõi các dự án Prediction Market, HIP-4 của Hyperliquid mới nhất cũng liên quan đến dự đoán thị trường). Cộng đồng tối ưu lợi nhuận bắt đầu so sánh Perp DEX như thời L2, giai đoạn đầu là OP/ARB/STRK, sau đó giảm dần; lợi nhuận của HYPE, ASTER, LIGHTER, edgeX có thể sẽ giảm dần, những người đến sau dễ bị “lợi dụng”. Việc Perp DEX trở thành “L2 tiếp theo” không phải là không thể. Một mặt Hyperliquid và Aster đang cạnh tranh quyết liệt, hiệu ứng đầu ngành “F4” đã hình thành, mặt khác năm tới có thể chuyển hướng sang dự đoán thị trường. Những Perp DEX chưa có TGE, dữ liệu chưa tốt, vị trí cạnh tranh không rõ ràng đều cần thận trọng khi tham gia, tất nhiên các người dùng thực chuyển một phần vị thế từ CEX sang Perp DEX chưa TGE cũng có thể hưởng lợi.

Các nhà điều hành CEX đang tự nghiên cứu phát triển Perp DEX cần đẩy nhanh tiến độ, tranh thủ đợt buff từ kỳ vọng airdrop, meme airdrop, NFT mint, cuộc thi điểm giao dịch… để ăn một đợt buff… tốc độ quan trọng hơn sự hoàn hảo.

Những anh em muốn kiếm lợi từ giao dịch Perp DEX, hãy nhanh chóng tương tác với các dự án hàng đầu, chọn dự án chất lượng, càng về sau càng khó, hãy tấn công một đợt rồi nhanh chóng chuyển sang thị trường dự đoán, lựa chọn lớn hơn nỗ lực.

Cuối cùng, chúc mọi người đều trở nên giàu có.

(Các ý kiến trên chỉ mang tính cá nhân, không phải lời khuyên đầu tư, nếu có sai sót vui lòng góp ý)