Sau xUSD, có vẻ như nhóm USDX cũng đã hoạt động rồi đấy.

Tác giả: Eric, Foresight News

Người phát hành xUSD, Stream Finance, cuối cùng đã chính thức xác nhận nguyên nhân gây ra sự cố vào ngày hôm qua. Chiến lược Delta trung tính trong điều kiện thị trường cực đoan đã gặp phải ADL (Automatic Deleveraging), khiến tài sản thế chấp bị thua lỗ. Việc giao vốn cho bên thứ ba thực hiện các hoạt động ngoài chuỗi và sử dụng chiến lược đòn bẩy luân phiên đã tích tụ rủi ro, và khi khoản lỗ của bên thứ ba gần 100 triệu USD, sự cố đã bùng phát dữ dội, cuối cùng dẫn đến tình trạng không đủ tài chính để bồi hoàn.

Trong bài viết tôi dịch năm 2023, giáo sư Austin Campbell của Trường Quản lý Columbia đã đề cập rằng USDe do Ethena phát hành không phải là stablecoin thực sự, mà là phần của các sản phẩm tài chính cấu trúc của Ethena.

Việc xUSD mất peg cũng ảnh hưởng đến nhiều chiến lược DeFi dựa trên “stablecoin” này, cũng như các vị thế vay mượn sử dụng xUSD làm tài sản thế chấp. Các chiến lược duy trì giá trị tài sản thế chấp ổn định, thậm chí tăng chậm, đã bị tác động mạnh trong bối cảnh thị trường cực đoan và hoạt động thiếu minh bạch.

Điều đáng lo ngại hơn là chúng ta phát hiện rằng sự kiện xUSD có thể chưa phải là kết thúc của câu chuyện này.

Có thể vay USDX đã bị rút sạch

Người dùng có tên 0xLoki đã đăng tweet vào tối hôm qua, cho biết rằng chỉ còn một ngày nữa là có thể rút được stablecoin dùng để đúc sUSDX, nhưng một địa chỉ đã bỏ qua lãi suất hơn 30% hàng năm, rút hết tất cả các pool trên Euler sử dụng USDX và sUSDX làm tài sản thế chấp để vay các stablecoin khác.

Đối với những người chưa rõ về USDX, đây là một stablecoin do usdx.money phát hành. Dự án này cuối năm ngoái đã công bố huy động được 45 triệu USD với định giá 275 triệu USD. Cách thức phát hành của USDX gần như tương tự Ethena, cũng sử dụng chiến lược Delta trung tính, người dùng staking USDX còn có thể kiếm lợi từ phí vay bán khống. Khác với Ethena, usdx.money không chỉ hoạt động với Bitcoin và Ethereum mà còn cho phép sử dụng một số altcoin để thực hiện các chiến lược, qua đó mở rộng lợi nhuận nhưng cũng tăng rủi ro.

Theo xác minh của tôi, tối qua, dữ liệu từ Euler cho thấy các pool hỗ trợ duy nhất cho USDX và sUSDX làm tài sản thế chấp vay mượn trên nền tảng Re7 Labs Cluster đã bị rút hết, bao gồm USDT, YUSD, USD1, thậm chí WBNB và BTCB.

Các pool trên Lista DAO cho phép vay USDT và USD1 bằng USDX hoặc sUSDX cũng đã bị rút sạch. Trong đó, lãi suất vay mượn bằng sUSDX để vay USDT vượt quá 800% tại thời điểm viết bài. Nếu người vay không trả nợ, lãi suất này sẽ tiếp tục tăng đến mức bị thanh lý bắt buộc.

Ngoài ra, 0xLoki còn đề cập rằng trên các nền tảng Morpho và Silo cũng có các pool vay mượn tương ứng, nhưng đến thời điểm này, tôi không thể truy cập thông tin liên quan, có thể các nền tảng đã gỡ bỏ các pool này khỏi giao diện người dùng. Thực tế là, tất cả các tài sản có thể dùng USDX và sUSDX làm tài sản thế chấp vay mượn trên thị trường DeFi gần như đã bị rút sạch. Tương tự xUSD, các tổ chức như Re7 Capital và MEV Capital cũng đang xây dựng thị trường cho các tài sản dựa trên USDX. Một số người dùng trên X tiết lộ rằng nhân viên của Re7 Capital đã nói chuyện với Stables Labs về cách xử lý tình hình, nhưng chưa có kết luận rõ ràng.

Ai đang “vay tiền” điên cuồng?

Một người dùng tên Arabe ₿luechip đã phát hiện ra các địa chỉ có dấu hiệu rút tiền bất thường từ sáng hôm qua, và liệt kê bốn địa chỉ đã cạn kiệt nguồn vay mượn ở các thị trường khác nhau.

Trong đó, địa chỉ bắt đầu bằng 0x50de bắt đầu nhận USDT từ các địa chỉ bắt đầu bằng 0x246a từ cuối tháng 7, chuyển vào Binance. Từ cuối tháng 10, địa chỉ này bắt đầu nhận USDX và sUSDX từ các địa chỉ khác, đồng thời vay các stablecoin như USDT, USDC, USD1 từ Euler, Lista DAO, Silo, rồi chuyển ngay vào Binance sau khi vay.

Sau khi không còn khả năng vay nữa, địa chỉ này đã dùng USDX đổi lấy USDT trên PancakeSwap rồi chuyển vào các sàn giao dịch, quá trình này kéo dài đến 11 giờ trước.

Địa chỉ bắt đầu bằng 0x5bdf cũng có hoạt động vay mượn lớn trên Euler và Lista DAO, vay USDX để lấy USDT và USD1, nhưng hiện tại không còn stablecoin nào trong số đó trong ví.

Về hai địa chỉ còn lại, sau khi kiểm tra, dù sở hữu lượng lớn USDX hoặc sUSDX, chúng từng thực hiện các hoạt động thế chấp vay mượn, nhưng đã dừng hoạt động vào tháng 9 và tháng 6, ít liên quan đến sự kiện lần này.

Địa chỉ đáng ngờ nhất bắt đầu bằng 0x50de đã bị Arkham gắn nhãn là có thể là của Flex Yang, người sáng lập Babel Finance và HOPE. Bằng chứng rõ ràng nhất là địa chỉ bắt đầu bằng 0x246a, đã chuyển USDT cho địa chỉ bắt đầu bằng 0x50de hai lần cách đây 4 tháng, chính là điểm bắt đầu của các hoạt động vay stablecoin rồi chuyển ra sàn.

Ngoài ra, theo thông tin từ LinkedIn, Flex Yang chính là người sáng lập của Stables Labs, công ty đứng sau usdx.money.

Các địa chỉ liên quan trực tiếp đến người sáng lập đã thực hiện các hoạt động vay stablecoin bất chấp lãi suất cao, đồng thời thường xuyên đổi USDX lấy USDT trên PancakeSwap rồi chuyển stablecoin thu được vào sàn giao dịch. Những hành vi bất thường này khiến nhiều người dùng lo ngại về rủi ro. Một số ý kiến trên X cho rằng USDX có thể đã gặp phải vấn đề về thanh khoản do ADL hoặc các nguyên nhân khác trong đợt giảm giá mạnh ngày 11/10.

Dù các địa chỉ multi-sig của dự án Stables Labs đã rút gần 20 triệu USD thanh khoản khỏi pool stablecoin trên PancakeSwap cách đây hai ngày rồi thêm vào tổng cộng 10 triệu USD, nhưng đến thời điểm viết bài, pool này đã có dấu hiệu dịch chuyển rõ rệt, có thể bắt nguồn từ các giao dịch của địa chỉ bắt đầu bằng 0x50de từ chiều hôm qua, 13:44.

Các stablecoin phi tập trung cần phải minh bạch hơn nữa

Trang web của usdx.money cho biết, tính đến sáng nay 9 giờ, dự án vẫn còn hơn 680 triệu USD dự trữ trong các sàn giao dịch, phần lớn nằm trên Binance.

Tuy nhiên, do tính minh bạch hạn chế của các sàn tập trung, người dùng vẫn đặt câu hỏi về tính xác thực của báo cáo tài sản này sau các hoạt động gần đây. Hiện tại, chúng ta chưa có đủ bằng chứng để xác định chính xác chuyện gì đã xảy ra, nhưng rõ ràng đã xuất hiện vấn đề khiến một địa chỉ liên quan trực tiếp đến người sáng lập cố gắng trốn thoát bằng mọi cách. Dự án USD0x dự kiến dựa trên trái phiếu chính phủ Mỹ vẫn chưa có thông tin cập nhật.

Các stablecoin dựa trên chiến lược Delta trung tính bắt đầu trở thành xu hướng, bắt đầu từ Ethena, nhưng do yêu cầu về thanh khoản hợp đồng lớn, nhiều dự án vẫn chọn giao dịch qua các sàn tập trung. Điều này khiến các tài sản thế chấp đằng sau “stablecoin” trở thành một chiếc hộp đen, chỉ có dự án mới biết rõ tình hình thực tế. Trừ khi có thể thực hiện kiểm toán định kỳ bởi bên thứ ba, các dự án quy mô lớn gặp sự cố sẽ có thể gây ra hiệu ứng cánh bướm trong lĩnh vực DeFi.

Ngoài ra, do tính phức tạp của các hợp đồng liên kết giữa các giao thức trong DeFi, nhiều sản phẩm cấu trúc đã đến mức khó có thể kiểm soát. Ví dụ, crvUSD có thể phát hành một stablecoin dựa trên một stablecoin khác do chính nó phát hành, tạo thành một vòng lặp đòn bẩy. Những trường hợp như vậy cũng đang làm lộ rõ các vấn đề về quản lý rủi ro trong DeFi.

Mùa giảm giá năm 2022 đã khiến nhiều tổ chức cho vay trung tâm đòn bẩy cao phá sản, nhưng ít nhất chúng ta còn có thể tính toán rõ các khoản nợ trong sổ sách. Hiện tại, vấn đề lớn của DeFi là, dù tất cả thông tin đều công khai trên chuỗi, chúng ta dường như vẫn không thể xác định chính xác số lượng đòn bẩy đã được nhân lên bao nhiêu lớp trên các tài sản cơ bản.

Quay trở lại vấn đề của stablecoin dạng USDe, người dùng Mingdao còn thẳng thắn cho rằng mô hình này có thể đã bị chứng minh là sai. Sau hơn 5 năm phát triển, chúng ta có thể cần phải trả giá đắt để nhìn nhận lại cách DeFi cần làm gì để trở nên tốt hơn.