Tác giả: Kevin, Nhà nghiên cứu Movemaker; Nguồn: X, @MovemakerCN

Giới thiệu: Cấu trúc “hai chiều” của stablecoin Nhật Bản

Thị trường stablecoin của Nhật Bản đang cho thấy một cấu trúc phát triển “hai đường” hoặc “nhị phân”. Cấu trúc này không phải là sự tiến hóa ngẫu nhiên của thị trường, mà là kết quả của sự tương tác giữa khung quy định độc đáo của Nhật Bản, nhu cầu công nghiệp sâu sắc và các con đường thực hiện công nghệ hoàn toàn khác nhau, tạo thành một “thiết kế cấp cao”.

Đường đi thứ nhất là con đường phát triển từ dưới lên. Đại diện điển hình cho nó là JPYC. Con đường này nằm trong “rào chắn” pháp lý, chủ yếu phục vụ cho hệ sinh thái DeFi toàn cầu không cần giấy phép.

Đường thứ hai là con đường từ trên xuống dưới, do các ông lớn tài chính truyền thống dẫn dắt. Đại diện cốt lõi của nó là thông báo gần đây từ ba ngân hàng lớn nhất Nhật Bản (Mitsubishi UFJ, Mitsui Sumitomo, Mizuho) rằng họ sẽ hợp tác thúc đẩy và đồng nhất dựa trên nền tảng Progmat để phát hành khung stablecoin. Mục tiêu của con đường này là phục vụ cho các giao dịch doanh nghiệp cấp độ tổ chức được quản lý và thị trường token chứng khoán (ST).

Bài viết này sẽ khách quan và sâu sắc phân tích hai con đường này, tập trung vào trụ cột đầu tiên của nó: cơ sở pháp lý và cấu trúc kỹ thuật. Chúng tôi sẽ khám phá chi tiết: khung pháp lý mà mỗi cái dựa trên đó đã quyết định vị trí thị trường của chúng như thế nào? Chúng đã giải quyết những “điểm đau” nào mà tài chính truyền thống không thể giải quyết về mặt kỹ thuật? Đặc biệt là liên minh của ba ngân hàng, thực sự ý định chiến lược và tính toán kỹ thuật đứng sau nó là gì?

Thông qua việc phân tích song song hai đường ray này, chúng tôi sẽ tiết lộ một chiến lược quản lý phân vùng và phát triển song song cấp quốc gia của Nhật Bản trong ngành công nghiệp tiền điện tử.

1. Giải cấu trúc hai chiều - Cơ sở pháp lý và kiến trúc kỹ thuật

Đường ray 1: Sự tiến hóa pháp lý của JPYC và “Bức tường 1 triệu yên”

Để hiểu vị trí thị trường và các trường hợp sử dụng công nghệ của JPYC, trước hết chúng ta phải hiểu sự chuyển biến về vị thế pháp lý cơ bản của nó vào năm 2025.

Từ “công cụ trả trước” đến “công cụ chuyển tiền” nâng cấp tuân thủ

Trong giai đoạn khám phá ban đầu, JPYC Inc., cơ quan vận hành của JPYC, đã áp dụng một khung pháp lý linh hoạt - “công cụ thanh toán trả trước”. Dưới khung này, JPYC về mặt pháp lý gần giống như một “điểm game” hoặc “thẻ ghi nợ tại cửa hàng”, với đặc điểm cốt lõi là không thể quy đổi thành yen.

Đây là một chiến lược khéo léo trong thời gian trống quản lý lúc bấy giờ. Nó đã thành công trong việc tránh được sự quản lý nghiêm ngặt của các đạo luật ngân hàng và chuyển tiền phức tạp, cho phép JPYC trở thành một “điểm số được định giá bằng yên Nhật”.

Tuy nhiên, giai đoạn “xám” này đã kết thúc. Với việc sửa đổi Luật Giải quyết Quỹ Nhật Bản vào năm 2023, stablecoin được chính thức định nghĩa là “công cụ thanh toán điện tử”, và cơ sở pháp lý của JPYC cũng phải được nâng cấp tương ứng.

JPYC loại tiền tệ trước đã ngừng phát hành vào tháng 6 năm 2025. Thay vào đó, công ty JPYC đã chính thức nhận được giấy phép “Doanh nghiệp Chuyển tiền Loại 2” (Type 2 Funds Transfer Business) sau một thời gian dài xin cấp.

Lần này, “nâng cấp tuân thủ” có ý nghĩa rất quan trọng. Nó đã thay đổi cơ bản vị thế pháp lý của JPYC: từ một “điểm số” không thể đổi thành một “công cụ chuyển tiền” được quản lý, tuân thủ và được phép đổi thành yên Nhật theo quy định của pháp luật. Điều này thực sự khiến nó trở thành một “stablecoin” về mặt thuộc tính pháp lý.

“Bức tường 1 triệu yên”: Trần thị trường được định nghĩa bởi khung pháp lý

Tuy nhiên, đợt nâng cấp tuân thủ này, trong khi trao cho nó “tính khả dụng để đổi lại”, cũng đã đeo lên một “cái còng” cơ bản quyết định vị trí thị trường của nó - tức là “giới hạn giao dịch 1 triệu yên Nhật”.

Theo khuôn khổ của Luật Giải quyết Vốn Nhật Bản, giấy phép “Nhà cung cấp dịch vụ chuyển tiền loại 2” có đặc điểm cốt lõi là nhằm thúc đẩy đổi mới trong khi nghiêm ngặt phòng ngừa rửa tiền và bảo vệ người tiêu dùng. Để làm được điều này, cơ quan quản lý đã quy định rằng giao dịch đơn lẻ không được vượt quá giới hạn 1 triệu yên.

Đây chính là hạn chế cốt lõi được giới tài chính Nhật Bản và ngành công nghiệp tiền điện tử gọi chung là “Bức tường 1 triệu yên”.

Quy định pháp lý này cơ bản quyết định vị trí thị trường của JPYC. Nó chỉ ra rằng, ở cấp độ pháp lý, JPYC không thể được sử dụng cho các giao dịch quy mô lớn, với mỗi giao dịch vượt quá 1 triệu yen. Điều này thực tế tách biệt nó với việc thanh toán lớn giữa các tổ chức, thanh toán xuyên biên giới B2B, và (chúng tôi sẽ trình bày chi tiết sau) thị trường token chứng khoán.

Do đó, cấu trúc kỹ thuật và các trường hợp sử dụng cốt lõi của JPYC phải được triển khai dựa trên hai điều kiện “có thể chuộc” và “giới hạn 1 triệu yên”. Cấu trúc kỹ thuật của nó là tự nhiên hướng tới chuỗi công cộng. Nó phải được triển khai trên các blockchain công cộng toàn cầu như Ethereum, Polygon, Solana để phục vụ cho thị trường DeFi cốt lõi của nó. Thiết kế hợp đồng thông minh của nó phải không cần giấy phép, để có thể kết hợp tự do với các DEX, giao thức cho vay và các bộ thu nhập toàn cầu.

Nhưng đồng thời, kiến trúc công nghệ mở này lại bị ràng buộc bởi giới hạn pháp lý của giấy phép “loại hai” của nó. Điều này tạo thành một trạng thái nhị phân độc đáo: JPYC về mặt kỹ thuật là toàn cầu, không cần giấy phép và không có giới hạn (hợp đồng thông minh bản thân không hạn chế số tiền chuyển nhượng); nhưng về mặt pháp lý (khi áp dụng cho các thực thể hoặc cá nhân ở Nhật Bản có quy định), nó lại bị hạn chế và có giới hạn. Sự “không khớp” giữa pháp lý và công nghệ này khiến nó trở thành công cụ phục vụ cho “khu vực xám” và nền kinh tế Web3 thuần túy, mà không thể trở thành lớp thanh toán cho tài chính chính thống của Nhật Bản.

Đường ray hai: Liên minh tổ chức “không giới hạn” của ba ngân hàng với Progmat

Bây giờ, chúng ta chuyển sang quỹ đạo thứ hai. Đây là một câu chuyện hoàn toàn khác, không được thúc đẩy từ dưới lên bởi sức mạnh bản địa của Web3, mà được xây dựng từ trên xuống bởi “thiết kế từ cấp cao” của tài chính Nhật Bản.

Cơ sở pháp lý hoàn toàn mới dựa trên “Luật tín thác”

Cơ sở pháp lý của Đường ray thứ hai hoàn toàn bỏ qua khung “ngành chuyển tiền” thuộc JPYC. Nó dựa trên lộ trình pháp lý của “stablecoin dạng tín thác” được thiết kế riêng cho các ngân hàng và tổ chức tín thác trong dự thảo sửa đổi Luật Giải quyết vốn năm 2023.

Gần đây, thông báo liên kết của ba ngân hàng lớn của Nhật Bản (Mitsubishi UFJ, Mitsui Sumitomo, Mizuho) chính là dựa trên khung pháp lý hoàn toàn mới này. Cấu trúc pháp lý cốt lõi của nó là:

1. Cấu trúc phát hành: Ba ngân hàng sẽ hoạt động như “người ủy thác chung”, trong khi Ngân hàng ủy thác Mitsubishi UFJ sẽ là “người ủy thác duy nhất”.
2. Các đặc điểm cốt lõi: Đây là sự khác biệt pháp lý quan trọng nhất. Các “công cụ thanh toán điện tử” được phát hành dựa trên giấy phép ngân hàng hoặc tín thác không có giới hạn giao dịch 1 triệu yên về mặt pháp lý.

Sự khác biệt về tư cách pháp lý này là sự thể hiện trực tiếp của việc các cơ quan quản lý Nhật Bản thực hiện “thiết kế từ trên xuống”. Nhật Bản là một quốc gia theo “chủ nghĩa luật thành văn”, logic hành vi của các bên tham gia thị trường (đặc biệt là các tổ chức tài chính lớn) là “‘khu vực xám’ là bị cấm đi qua”. Điều này hoàn toàn trái ngược với quan điểm “khu vực xám là được phép” theo “chủ nghĩa án lệ” của Mỹ.

Do đó, trước khi đạo luật mới được ban hành vào năm 2023, thị trường stablecoin cấp tổ chức của Nhật Bản là bằng không. Việc thông qua đạo luật mới không phải là “quy định” một thị trường đã có, mà là “tạo ra” một thị trường hoàn toàn mới, hợp pháp mà các tổ chức có thể tham gia.

Nền tảng Progmat: Giải cấu trúc kiến trúc kỹ thuật của “Đội ngũ quốc gia tài sản số”

Người tham gia trong Đường ray 2 đã chọn một nền tảng công nghệ thống nhất - nền tảng Progmat. Để hiểu kiến trúc công nghệ của nó, trước tiên cần phải hiểu cấu trúc cổ đông của nó.

Progmat đã tách ra khỏi Ngân hàng ủy thác Mitsubishi UFJ vào năm 2023, trở thành một công ty độc lập. Danh sách cổ đông của nó gần như bao gồm các lực lượng cốt lõi của tài chính và công nghệ Nhật Bản, được coi là “đội tuyển quốc gia tài sản kỹ thuật số”:

• Ngân hàng ủy thác (tầng phát hành): Mitsubishi UFJ Trust (42%), Mizuho Trust (6.5%), Sumitomo Mitsui Trust (6.5%), Nông Trung Trust (6.5%).
• Sàn giao dịch (tầng lưu thông): JPX (Tập đoàn Sàn giao dịch Nhật Bản, 4.3%).
• Nhà môi giới (tầng bán hàng): SBI PTS Holdings (4.3%).
• Công nghệ (tầng cơ sở hạ tầng)：NTT Data (11.7%), Datachain (4.3%).

Vì vậy, Progmat không phải là một công ty khởi nghiệp công nghệ tìm kiếm sự đổi mới đột phá. Nó là một “liên minh cơ sở hạ tầng” được thành lập bởi các tổ chức tài chính cốt lõi của Nhật Bản, với mục tiêu chiến lược trở thành “cơ sở hạ tầng quốc gia” thống nhất, trung lập và tuân thủ quy định của Nhật Bản trong kỷ nguyên tài sản kỹ thuật số (ST, SC, UT).

Trong bản đồ kỹ thuật của Progmat, ST (token chứng khoán), UT (token chức năng) và SC (stablecoin) là ba trụ cột cốt lõi. ST là “tài sản” đã được token hóa (như bất động sản), trong khi SC được sử dụng để thanh toán và giải quyết các tài sản này như “tiền mặt”. Việc phát hành stablecoin của ba ngân hàng lớn chính là mảnh ghép cuối cùng và quan trọng nhất trong “bức tranh thanh toán và giải quyết” cho thị trường ST (RWA) trong kế hoạch vĩ đại của Progmat.

Động lực của stablecoin ngân hàng: “Đường vòng” công nghệ của “hệ thống ngân hàng cốt lõi”

Một vấn đề cốt lõi nảy sinh: Các ngân hàng đã sở hữu một hệ thống thanh toán nội bộ trưởng thành và hiệu quả, tại sao lại phải “làm thêm một việc không cần thiết” để xây dựng một nền tảng stablecoin trên blockchain?

Câu trả lời là, stablecoin ngân hàng không phải để thay thế hệ thống hiện tại, mà là để giải quyết ba “nỗi đau” cốt lõi mà hệ thống hiện tại không thể giải quyết, trong đó điều quan trọng nhất là tính cứng nhắc của kiến trúc CNTT của chính nó.

1. Tính tương tác: Các loại tiền điện tử hiện có (như PayPay, LINE Pay, v.v.) là hai cơ sở dữ liệu “riêng” độc lập và khép kín được điều hành bởi các công ty khác nhau. Chúng “không có tính tương tác” và “phạm vi sử dụng bị hạn chế”. Trong khi đó, stablecoin (SC) dựa trên blockchain có thể đạt được “sự trao đổi lẫn nhau” và “bất kỳ ai, ở bất kỳ đâu cũng có thể truy cập”.
2. Thanh toán xuyên biên giới: “Chuyển khoản ngân hàng” truyền thống cần phải qua một chuỗi dài gồm các “ngân hàng trung gian”. Quá trình này “có chi phí trung gian cao, thời gian chuyển tiền chậm”. Trong khi đó, hệ thống stablecoin là một mô hình P2P, cho phép chuyển tiền trực tiếp từ một địa chỉ đến một địa chỉ khác, có thể “tối thiểu hóa chi phí trung gian, chuyển khoản ngay lập tức.”
3. Tính cứng nhắc của hệ thống cốt lõi: Đây là lý do giải thích tại sao ngân hàng “phải” áp dụng “stablecoin kiểu tín thác”, thay vì mở tài khoản ngân hàng của riêng mình (tức là “token gửi tiền”).

- Tình trạng: Hệ thống CNTT ngân hàng ở Nhật Bản và trên toàn cầu đều phụ thuộc vào một hệ thống khép kín, cũ kỹ nhưng cực kỳ ổn định được gọi là “hệ thống kế toán ngân hàng cốt lõi”.

- Vấn đề: Đây là một hệ thống “khổng lồ, cồng kềnh, lạc hậu”. Khuyết điểm chính của nó là nó “không có API hỗ trợ cho các thao tác 'ghi' hoặc 'chuyển khoản'”. Tất cả các cập nhật (chẳng hạn như chuyển khoản) đều phải được khởi xướng thông qua hệ thống ngân hàng trực tuyến nội bộ.

- Khó khăn: Nếu muốn thực hiện các cuộc gọi lập trình bên ngoài 7x24 giờ trực tiếp trên “hệ thống kế toán ngân hàng cốt lõi”, sẽ cần “cải tạo quy mô lớn, điều này là không thể tránh khỏi”. Điều này về chi phí CNTT và rủi ro ổn định tài chính là gần như không thể chấp nhận đối với bất kỳ ngân hàng nào.

Cấu trúc “mô hình ủy thác” cung cấp một giải pháp “đường vòng” hoàn hảo:

1. Bên ngân hàng: Ngân hàng (như là người ủy thác) chuyển tiền vào “quỹ tín thác” (như là người được ủy thác). Đây là một hoạt động tài chính trưởng thành tiêu chuẩn, diễn ra hàng ngày. “Hệ thống kế toán ngân hàng lõi” của ngân hàng không cần phải phát triển mới.
2. Bên tín thác: Tín thác (được cung cấp năng lượng bởi nền tảng Progmat) phát hành các đồng ổn định tương đương trên blockchain.
3. Trên chuỗi: Từ đây, tất cả các cuộc gọi hợp đồng thông minh có thể lập trình, thanh toán tự động B2B 24/7, đều diễn ra ở cấp độ tín thác và blockchain, hoàn toàn tách biệt với “hệ thống kế toán ngân hàng lõi” của ngân hàng.
4. Rút tiền: Khi người dùng cần rút tiền, quỹ tín thác sẽ tiêu hủy stablecoin trên chuỗi và trả lại tiền pháp định cho tài khoản ngân hàng thông qua các phương thức truyền thống.

Kiến trúc này, trong điều kiện không động chạm đến hệ thống kế toán cốt lõi của ngân hàng, đã mang lại cho các khoản tiền gửi của ngân hàng khả năng 24/7, chi phí thấp, xuyên biên giới, và điều quan trọng nhất - “tính lập trình”.

2. Vị trí thị trường của “DeFi” và “cơ quan”

Chúng tôi thấy rằng JPYC được định nghĩa bởi giấy phép “ngành chuyển tiền loại hai” và “mức giao dịch tối đa 1 triệu yên”; trong khi Đường ray hai (Liên minh Progmat) dựa trên giấy phép “kiểu tín thác”, xây dựng một mạng lưới thanh toán cấp tổ chức “không giới hạn giao dịch”.

Chúng là yếu tố then chốt trong việc xác định thị trường, phân khúc khách hàng và giải quyết các điểm đau cụ thể. Trong chương này, chúng ta sẽ phân tích sâu sắc, hai con đường này đã đáp ứng những nhu cầu cấp thiết nào của các người dùng cốt lõi, và đã giải quyết những “điểm đau” cụ thể nào trong tài chính truyền thống và nền kinh tế Web3.

JPYC: “Yên Nhật trên chuỗi” phục vụ cho DeFi toàn cầu

Đối tượng người dùng cốt lõi của JPYC: tức là những người tham gia kinh tế gốc crypto toàn cầu, không cần giấy phép và có khối lượng giao dịch dưới 1 triệu yên Nhật.

Điểm đau cốt lõi mà JPYC giải quyết là sự thiếu hụt tài sản quan trọng “yên Nhật trên chuỗi” trong hệ sinh thái DeFi toàn cầu.

Điểm đau một: Tính thanh khoản DEX và thị trường ngoại hối yên Nhật 7x24

Trong các sàn giao dịch phi tập trung (DEX) toàn cầu, USDC, USDT, ETH và WBTC tạo thành nền tảng của tính thanh khoản. Tuy nhiên, đồng yên Nhật Bản, một trong những đồng tiền dự trữ và giao dịch chính của thế giới, lại lâu nay vắng mặt.

Sự xuất hiện của JPYC là giải pháp đồng yên trên chuỗi đầu tiên tuân thủ quy định và có thể được đổi lại. Một trong những trường hợp sử dụng cốt lõi của nó là làm cơ sở thanh khoản cho cặp giao dịch JPYC/USDC hoặc JPYC/ETH. Điều này thực chất đã tạo ra một thị trường ngoại hối yên Nhật giao ngay hiệu quả, cho phép bất kỳ người dùng DeFi nào trên toàn cầu thực hiện việc đổi yên Nhật với các tài sản tiền điện tử chính vào bất kỳ thời điểm nào. Người dùng cốt lõi của nó là các nhà giao dịch DeFi, nhà giao dịch chênh lệch giá toàn cầu và các giao thức Web3 cần tiếp xúc với yên Nhật.

Điểm đau thứ hai: Công cụ arbitrage “token hóa” môi trường kinh tế vĩ mô của Nhật Bản

JPYC trong lĩnh vực tài chính có một ứng dụng cốt lõi và độc đáo nhất, đó là nó đã thành công trong việc “đưa vào mã hóa” môi trường tài chính vĩ mô độc đáo của Nhật Bản - chính sách lãi suất thấp kéo dài.

Trong lĩnh vực tài chính truyền thống, điều này đã dẫn đến việc hình thành giao dịch “Kinh doanh chênh lệch yên” (Yen Carry Trade) nổi tiếng toàn cầu: các nhà đầu tư tổ chức vay yên với chi phí gần như bằng không, chuyển đổi chúng thành đô la Mỹ có lãi suất cao và đầu tư vào các tài sản lãi suất cao (như trái phiếu chính phủ Mỹ), từ đó thu được ổn định khoảng cách chênh lệch khổng lồ giữa hai loại tiền tệ.

Tuy nhiên, thao tác này truyền thống là đặc quyền của các tổ chức, khiến cho nhà đầu tư thông thường khó tham gia. JPYC giải quyết điểm đau này bằng cách “phi tập trung” và “không cần giấy phép” các chiến lược tài chính cấp chuyên nghiệp này.

Dưới khuôn khổ pháp lý “mức giới hạn 1 triệu yên”, JPYC chính xác trở thành công cụ hoàn hảo cho các nhà đầu tư DeFi thực hiện các hoạt động arbitrage như vậy. Một đường dẫn “giao dịch arbitrage yên trên chuỗi” điển hình như sau:

1. Thế chấp: Một người dùng DeFi gửi ETH hoặc WBTC mà họ nắm giữ vào các giao thức cho vay phi tập trung như Aave, Compound, làm tài sản thế chấp.
2. Cho vay: Người dùng này chọn cho vay JPYC. Do môi trường lãi suất bằng không của đồng tiền định giá, lãi suất vay trên chuỗi của JPYC (Borrow APY) cực kỳ thấp, thấp hơn nhiều so với các tài sản chính thống khác.
3. Trao đổi: Người dùng ngay lập tức bán JPYC đã vay trên DEX (như Curve hoặc Uniswap), đổi lấy stablecoin đô la có lãi suất cao (như USDC hoặc USDT).
4. Gửi tiền sinh lãi: Người dùng sẽ gửi USDC đã đổi vào pool gửi của giao thức cho vay hoặc máy tổng hợp lợi nhuận (như Yearn Finance), để nhận lãi suất gửi (Supply APY) cao hơn đáng kể so với chi phí vay JPYC, từ đó nắm bắt chênh lệch giữa hai bên.

Hành động “cho vay JPYC, đổi thành USDC” này bản thân nó là một hành động bán khống được thực hiện trên chuỗi, được định giá bằng yen Nhật. Tính khả dụng để đổi lại của JPYC, khả năng kết hợp trên chuỗi công cộng và giới hạn 1 triệu yen Nhật đã khiến nó phù hợp với nhu cầu của các nhà giao dịch DeFi toàn cầu thực hiện các giao dịch chênh lệch tần suất cao với mức độ trung bình thấp.

Điểm đau thứ ba: Thanh toán vi mô yên Nhật trong hệ sinh thái Web3

Ngoài ra, JPYC cũng phục vụ cho hệ sinh thái Web3 tại Nhật Bản. Đối với các nhà phát triển thị trường NFT, trò chơi trên chuỗi hoặc ứng dụng Web3, họ cần một công cụ thanh toán bằng yen Nhật bản địa để thực hiện các giao dịch nhỏ. JPYC chính xác đáp ứng nhu cầu “thanh toán vi mô” và “thanh toán trong hệ sinh thái” này.

Progmat: Công cụ thanh toán “B2B dành cho tổ chức” phục vụ TradFi

Khác với JPYC, liên minh Progmat của Orbit 2 không phải là những người giao dịch DeFi toàn cầu, mà là các doanh nghiệp lớn, nhà đầu tư tổ chức, công ty chứng khoán và chính các ngân hàng ở Nhật Bản cũng như trên toàn cầu.

Điều cần giải quyết là “điểm đau” hệ thống trong hệ thống tài chính chính thống của Nhật Bản mà JPYC không thể chạm tới.

Điểm đau một (đối ngoại): Thanh toán B2B xuyên biên giới và doanh nghiệp (Điểm đau SWIFT)

Điểm đau của thanh toán xuyên biên giới B2B truyền thống là toàn cầu. Một giao dịch chuyển tiền qua hệ thống SWIFT cần phải trải qua một chuỗi phức tạp gồm các “ngân hàng trung gian”. Quá trình này không chỉ phát sinh chi phí trung gian cao (phí dịch vụ, chênh lệch tỷ giá), mà còn nghiêm trọng hơn là tính thời gian kém (T+N đến tài khoản) và hạn chế không hoạt động 7x2t giờ.

Đối với các tập đoàn thương mại tổng hợp toàn cầu như Mitsubishi Corporation, nhu cầu thanh toán tiền tệ hàng ngày trên toàn cầu là rất lớn. Ba ngân hàng đã cung cấp cho họ giải pháp thay thế P2P đầu tiên, tuân thủ quy định, không giới hạn, dựa trên đồng stablecoin của nền tảng Progmat. Nó cho phép các doanh nghiệp chuyển tiền ngay lập tức từ một địa chỉ này sang một địa chỉ khác, giảm thiểu chi phí trung gian. Người dùng chính của nó là các phòng tài chính của các công ty đa quốc gia.

Điểm đau thứ hai (nội bộ): Hiện đại hóa hệ thống ngân hàng cốt lõi

“Stablecoin kiểu tín thác” giải quyết nỗi đau cốt lõi thứ hai của người dùng, đó là nỗi đau của chính ngân hàng.

Điểm tinh tế của kiến trúc “bypass” (Ngân hàng ➡️ Quỹ tín thác ➡️ Blockchain) là nó mang lại khả năng “lập trình” cho khoản tiền gửi của ngân hàng (Yên Nhật) mà không cần động đến hệ thống kế toán cốt lõi của ngân hàng. Đây là một giải pháp hiện đại hóa hệ thống ngân hàng với chi phí thấp, rủi ro thấp và hiệu quả cao.

Nỗi đau thứ ba: Thị trường token chứng khoán và “thanh toán đối ứng chứng khoán” (Nỗi đau DVP)

Nếu B2B thanh toán là ứng dụng trực tiếp của nó, thì mục tiêu cuối cùng của đồng stablecoin Progmat là cung cấp “trụ cột tiền mặt” cho một trụ cột lớn khác trong hệ sinh thái của nó - mã token chứng khoán.

Cơ sở của việc thanh toán trên thị trường tài chính là DVP (Delivery versus Payment), tức là “thanh toán chứng khoán đối với tiền”.

• Thanh toán truyền thống: Trong chu kỳ thanh toán T+2, giữa bên mua và bên bán có một “rủi ro tín dụng” lớn và “thời gian chênh lệch”.
• DVP trên chuỗi: Người mua nắm giữ “tiền” (tức là stablecoin Progmat), người bán nắm giữ “tài sản” (tức là token chứng khoán Progmat). Thông qua hợp đồng thông minh, cả hai bên có thể thực hiện “trao đổi đồng thời” (trao đổi nguyên tử).

Điều này dựa trên một thị trường khổng lồ đã tồn tại. Theo dữ liệu của Progmat, tính đến mùa thu năm 2025, tổng giá trị phát hành của các trường hợp ST trong nước Nhật Bản đã đạt hơn 2800 tỷ yên, trong khi tổng số dư của thị trường các trường hợp ST lên tới hơn 5600 tỷ yên (khoảng 3,8 tỷ đô la Mỹ).

Trong số các ST đã phát hành, tính theo số tiền, hơn 86% là ST bất động sản.

Thị trường token chứng khoán và RWA trị giá hàng trăm tỷ yên, đang tăng trưởng nhanh chóng, hiện đang thiếu một “công cụ thanh toán tiền mặt trên chuỗi” hợp pháp, hiệu quả và nguyên bản.

Vì vậy, đồng stablecoin “không giới hạn” được phát hành bởi ba ngân hàng lớn, mục tiêu cốt lõi của người dùng là thị trường ST/RWA trị giá hàng trăm tỷ này. Mục tiêu là trở thành công cụ thanh toán DVP duy nhất, tuân thủ và cấp độ tổ chức trong thị trường vốn mới nổi này, từ đó hoàn thành vòng khép kín cuối cùng của “phát hành tài sản” và “thanh toán vốn” trên nền tảng Progmat.

3. Ý định chiến lược thực sự của ba ngân hàng lớn

Giải quyết “điểm đau” chỉ là “mục tiêu chiến thuật” bề mặt. Vấn đề sâu sắc hơn mà chúng ta thực sự cần trả lời là:

1. Tại sao là “Liên minh”? Tại sao ba gã khổng lồ Mitsubishi UFJ, Mitsui Sumitomo và Mizuho, những đối thủ cạnh tranh lớn nhất trong lĩnh vực tài chính truyền thống, lại chọn hành động “liên kết” trên con đường cốt lõi này?
2. Tại sao là “Progmat”? Tại sao các ngân hàng không tự xây dựng nền tảng riêng của mình, mà lại chọn gửi gắm cơ sở hạ tầng tài chính tương lai này cho một thực thể “trung lập” được “tách ra” từ Ngân hàng ủy thác Mitsubishi UFJ, với quyền sở hữu phân tán?

Câu trả lời cho hai câu hỏi này mới có thể hé lộ ra được ý định chiến lược thực sự và cuối cùng đứng sau thiết kế tài chính cấp cao của Nhật Bản.

Ý định một: “Nền tảng trung lập” - Con đường duy nhất để xây dựng “sự đồng thuận lớn nhất” trong ngành

Liên minh của ba ngân hàng lớn nhất Nhật Bản là một quyết định chiến lược đáng suy nghĩ nhất trong toàn bộ khung ổn định Progmat. Trong thế giới tài chính truyền thống, thanh toán và quyết toán là lĩnh vực cốt lõi và cạnh tranh nhất của ngân hàng. Bất kỳ ngân hàng nào (ví dụ như Mitsubishi UFJ) nếu cố gắng xây dựng một nền tảng quyết toán ổn định riêng tư và độc quyền, và yêu cầu các đối thủ cạnh tranh của mình (như Mizuho và Mitsui Sumitomo) tham gia và sử dụng, thì về mặt thương mại là hoàn toàn không thể thực hiện.

Không có ông lớn tài chính nào sẵn sàng để cho hoạt động thanh toán cốt lõi trong tương lai của mình chạy trên cơ sở hạ tầng do đối thủ cạnh tranh chính của họ kiểm soát.

Do đó, ba ngân hàng lớn đều nhận ra rằng để xây dựng một “mạng lưới thanh toán tổ chức” cấp quốc gia có thể được toàn ngành chấp nhận, điều kiện tiên quyết phải là “tính trung lập”.

Đây chính là lý do cốt lõi khiến nền tảng Progmat được đưa lên sân khấu lịch sử. Cấu trúc sở hữu của Progmat đã hoàn hảo diễn giải chiến lược “tính trung lập” này. Nó đã tách ra từ Ngân hàng ủy thác Mitsubishi UFJ vào năm 2023, mặc dù ngân hàng này vẫn là cổ đông lớn nhất (42%), nhưng quyền kiểm soát của họ đã được cố ý pha loãng.

Điều quan trọng hơn là, Mizuho Trust, Sumitomo Mitsui Trust, SMBC và ngay cả Agricultural Bank Trust, đều có tỷ lệ sở hữu 6,5% và trở thành cổ đông cốt lõi. Đồng thời, liên minh cũng đã mời đại diện cho “lưu thông” JPX (Tập đoàn Sở giao dịch Nhật Bản), đại diện cho “bán hàng” SBI và đại diện cho “công nghệ” NTT Data.

Cấu trúc cổ phần kiểu “toàn sao” này nhằm truyền đạt một tín hiệu rõ ràng đến thị trường: Progmat không phải là “tài sản riêng” của Mitsubishi UFJ, mà là “cơ sở hạ tầng công cộng trong ngành” được thành lập và công nhận chung bởi các lực lượng tài chính cốt lõi của Nhật Bản.

Bằng cách hy sinh quyền kiểm soát tuyệt đối của một tổ chức duy nhất, Mitsubishi UFJ đã đổi lấy thứ có giá trị hơn nhiều so với quyền kiểm soát - sự chấp nhận và đồng thuận của toàn ngành. Đây là “giá” phải trả để xây dựng một cơ sở hạ tầng “đội tuyển quốc gia” thống nhất, và cũng là con đường duy nhất để thành công.

Ý định thứ hai: Phòng thủ và phản công - Xây dựng “Hào thành tuân thủ TradFi”

Hành động liên hợp của ba ngân hàng không chỉ là một cuộc tấn công vào “xây dựng lục địa mới”, mà còn là một cuộc “phòng thủ phản công” vô cùng quan trọng. Đối tượng phòng thủ của nó chính là các loại tiền điện tử toàn cầu, không cần giấy phép (như USDC, USDT) cùng với các thế lực mới nổi như JPYC.

Trong cái nhìn của các ông lớn tài chính truyền thống, nếu để cho những stablecoin “không chủ quyền”, “không ngân hàng” này xâm nhập vào lĩnh vực thanh toán B2B và thanh toán chứng khoán, hậu quả sẽ là thảm khốc: hoạt động thanh toán cốt lõi của ngân hàng sẽ bị “phi trung gian hóa” hoàn toàn.

Do đó, ba ngân hàng lớn phải chủ động hành động trước khi sức mạnh Web3 hình thành thế lực quá lớn. Chiến lược của họ là logic cổ điển “ôm ấp, mở rộng, thu phục”:

1. Ôm chặt: Tích cực ôm chặt công nghệ blockchain, công nhận sự ưu việt của nó trong DVP và thanh toán xuyên biên giới.
2. Mở rộng: Sử dụng vũ khí mạnh mẽ nhất của mình - lòng tin và nguồn lực pháp lý - để thúc đẩy việc sửa đổi Luật Giải quyết Quỹ năm 2023, tạo ra một khuôn khổ pháp lý “stablecoin” theo hình thức “ủy thác” dành riêng cho các ngân hàng và tổ chức ủy thác mà không có giới hạn.
3. Sáp nhập: Thông qua “thiết kế cấp cao” này, đã thành công trong việc chia tách thị trường thành “hai phần”.

- JPYC：Bị khung pháp lý “bức tường 1 triệu yên” ngăn chặn vĩnh viễn trong “hộp cát” thanh toán nhỏ lẻ DeFi và bán lẻ, khiến nó không thể tham gia vào các hoạt động tài chính hệ thống cấp tổ chức.

- Progmat: Trở thành “kênh tổ chức” duy nhất tuân thủ quy định, không giới hạn, được ba ngân hàng và sàn giao dịch đồng bảo lãnh.

Thông qua chiến lược này, các ông lớn tài chính của Nhật Bản đã thành công trong việc xây dựng một “hào thành tuân thủ TradFi” vững chắc mà không làm ngột ngạt sự đổi mới Web3. Họ đã tận dụng khung pháp lý để đảm bảo rằng trong tương lai có thể dự đoán, tất cả các hoạt động tài chính có giá trị cao và mang tính hệ thống đều phải và chỉ có thể hoạt động trên “đường ray thứ hai” mà họ kiểm soát.

Ý định ba: Độc quyền “Trạm thu phí thanh toán” của “Kinh tế RWA”

Nếu nói “tính trung lập” là hình thức tổ chức của nó, “hàng rào bảo vệ tuân thủ” là phương tiện phòng thủ của nó, thì ý định chiến lược cuối cùng, cũng như cốt lõi nhất của nó chính là “tấn công”**——** tức là nắm giữ hoàn toàn “trạm thu phí cốt lõi” của tài chính số thế hệ tiếp theo tại Nhật Bản.

Trong “tài sản” mới nổi là token chứng khoán, nền tảng Progmat đã chiếm 64,6% thị phần phát hành, đạt được lợi thế tiên phong gần như độc quyền.

Chiến lược vòng khép kín của ba ngân hàng liên minh đến đây hoàn toàn rõ ràng:

1. Bước 1 (Tài sản): Thông qua nền tảng Progmat, chiếm ưu thế trong việc phát hành “tài sản” ST/RWA (bất động sản, trái phiếu) tại Nhật Bản.
2. Bước hai (mặt tiền mặt): Thông qua liên minh ba ngân hàng lớn, phát hành đồng Progmat ổn định (SC) thống nhất, không giới hạn, trở thành công cụ “thanh toán bằng tiền mặt” duy nhất hợp pháp trong thị trường ST hàng trăm tỷ này.

Kết luận: Chiến lược tài sản số “Phân vùng và Xây dựng” của Nhật Bản

Qua phân tích trên, chúng ta có thể đưa ra một kết luận khách quan về cấu trúc “hai đường” của stablecoin Nhật Bản và tương lai của nó. JPYC và đồng ổn định chung hiện tại không phải là một mối quan hệ cạnh tranh trực tiếp trong giai đoạn thị trường hiện tại, mà phục vụ cho những thị trường hoàn toàn khác nhau, như là những đường đua song song. Chúng phục vụ cho những nhóm người dùng hoàn toàn khác nhau, giải quyết những vấn đề thị trường hoàn toàn khác nhau.

Stablecoin yên Nhật đã bước vào giai đoạn “quản lý phân khu” và “xây dựng tầng cao”. Một mặt, cơ quan quản lý sẽ “đưa vào quản lý” các đổi mới bán lẻ Web3 từ dưới lên như JPYC; đồng thời, họ cũng đã thiết lập một “hộp cát quản lý” cho nó. Điều này giống như việc xây dựng một bức tường pháp lý, cách ly những rủi ro tài chính hệ thống có thể phát sinh từ những đổi mới này với “hệ thống tài chính cốt lõi trong nước”. Mặt khác, cơ quan quản lý đã thiết kế một con đường tuân thủ hoàn toàn mới cho các ngân hàng và tổ chức tín thác, nhắm thẳng vào lõi của hệ thống tài chính Nhật Bản: thanh toán doanh nghiệp và thị trường vốn.

Nhìn về tương lai trong 3 năm tới, hai lĩnh vực này có khả năng sẽ tiếp tục phát triển song song. Lĩnh vực một sẽ tiếp tục khám phá sự đổi mới trong DeFi, trò chơi Web3 và thanh toán bán lẻ. Lĩnh vực hai sẽ tập trung vào việc “token hóa chứng khoán” (ST) hàng nghìn tỷ USD tài sản thực (RWA) của Nhật Bản và thực hiện sự lưu thông hiệu quả của chúng thông qua stablecoin ngân hàng (SC).