Tiến tới giai đoạn mở rộng mới: Phân tích sâu về nâng cấp Fusaka của Ethereum và tác động của nó

Tác giả | Tanay Ved, Coin Metrics

Biên dịch | GaryMa, Wusuo Blockchain

Liên kết bài gốc:

Tóm tắt ý chính

Fusaka mở rộng khả năng mở rộng của Ethereum thông qua việc tăng dung lượng blob và hệ thống khả dụng dữ liệu hiệu quả hơn (PeerDAS).

Giới hạn gas 60 triệu cao hơn cùng tối ưu hóa lớp thực thi giúp tăng đáng kể thông lượng L1.

Cơ chế phí cải tiến và nâng cấp UX đặt nền móng cho hệ sinh thái L1–L2 thống nhất, chi phí thấp hơn.

Tổng quan về Fusaka

Ethereum đã kích hoạt hard fork “Fusaka” vào lúc 21:49 UTC ngày 3/12/2025 (slot 13,164,544). Fusaka kết hợp nâng cấp lớp thực thi Osaka và nâng cấp lớp đồng thuận Fulu, tiếp nối truyền thống đặt tên cho các lần fork trước đây.

Sau Pectra vào tháng 5, Fusaka là bước quan trọng tiếp theo trên lộ trình mở rộng của Ethereum: nâng cao hiệu suất L1, mở rộng dung lượng blob, cải thiện hiệu quả chi phí của rollup và mang lại nâng cấp UX. Nó cũng giới thiệu cơ chế Blob Parameter Only (BPO) fork, cho phép tăng dung lượng blob một cách an toàn khi nhu cầu rollup tăng lên. Đầu năm nay, Ethereum Foundation đã công bố chiến lược “Protocol” xoay quanh ba mục tiêu dài hạn: mở rộng L1, mở rộng blobs và nâng cao trải nghiệm người dùng. Fusaka là bản nâng cấp đầu tiên hoàn toàn phù hợp với tầm nhìn thống nhất này, đánh dấu bước ngoặt cho khả năng mở rộng và khả năng tiếp cận của Ethereum trong tương lai.

Bài viết này sẽ tổng hợp các thay đổi chính của Fusaka và phân tích tác động của nó đối với Ethereum mainnet, Layer-2 rollups, chi phí giao dịch và trải nghiệm người dùng.

Mở rộng Blobs

Nâng cấp Dencun năm ngoái đã giới thiệu “blobs”, cho phép rollups lưu trữ dữ liệu giao dịch trên mainnet Ethereum với chi phí thấp hơn. Kể từ khi ra mắt, nhờ các rollups như Base, Arbitrum, Lighter…, blob đã được sử dụng rộng rãi. Điều này khiến tỷ lệ sử dụng blob thường xuyên gần mức tối đa (hiện tại gần mục tiêu 6 blob mỗi block), có thể dẫn đến chi phí rollup tăng vọt. Khi nhu cầu về khả dụng dữ liệu tăng lên, không gian blob trở thành nút thắt cổ chai quan trọng trong lộ trình mở rộng của Ethereum, và Fusaka trực tiếp giải quyết vấn đề này.

PeerDAS: Peer Data Availability Sampling

PeerDAS (EIP-7594), tức lấy mẫu khả dụng dữ liệu ngang hàng, có thể nói là một trong những nâng cấp quan trọng nhất của Fusaka, trực tiếp phục vụ các mục tiêu mở rộng L1 và blobs. PeerDAS giới thiệu một phương pháp hiệu quả hơn để các node Ethereum xác minh dữ liệu blob có khả dụng hay không. Node không cần tải toàn bộ nội dung blob mà chỉ cần lấy mẫu các phần dữ liệu để kiểm tra khả dụng, nhờ đó giữ nguyên mức độ an toàn mà không tăng gánh nặng cho node đồng thuận L1.

Tác động dự kiến:

Node chỉ cần lưu trữ khoảng 1/8 dữ liệu mỗi blob, tăng đáng kể thông lượng blob mà không tăng yêu cầu phần cứng.

Giúp Ethereum tăng thông lượng blob một cách an toàn, là động lực cốt lõi cho dung lượng rollup.

Giảm chi phí khả dụng dữ liệu, mang lại giao dịch L2 rẻ hơn và việc nộp batch ổn định hơn.

Đặt nền móng cho danksharding hoàn chỉnh, tăng thông lượng giao dịch toàn hệ sinh thái. Ví dụ, Base cho biết sau Fusaka, cải tiến mở rộng L2 sẽ giúp “gấp đôi thông lượng chain trong 2 tháng”.

Blob Parameter Only (BPO) fork

Khi PeerDAS đã giảm gánh nặng băng thông và lưu trữ cho việc xác minh dữ liệu blob tại node, Ethereum giờ đây có thể tăng dung lượng blob một cách an toàn. Fusaka giới thiệu cơ chế Blob Parameter Only (BPO) fork, cho phép tăng giới hạn blob mỗi block theo thời gian. Cơ chế này giúp Ethereum có thể điều chỉnh các tham số blob mà không cần hard fork toàn diện, tạo ra phương án mở rộng linh hoạt và phản ứng nhanh hơn cho giao thức.

BPO fork sắp tới

Tác động dự kiến:

Băng thông DA cao hơn: Tăng dung lượng rollup từ 6 blob lên 128 blob mỗi block, giảm mạnh phí giao dịch L2.

Mở rộng linh hoạt: Tham số blob có thể điều chỉnh động theo nhu cầu.

Lộ trình mở rộng tiến bộ: Phù hợp với lộ trình thực thi rollup rẻ hơn và khả dụng dữ liệu mở rộng của Ethereum.

Điều chỉnh Blob Base Fee

Khi dung lượng blob mở rộng, thị trường phí blob của Ethereum sẽ đóng vai trò quan trọng hơn trong việc điều phối nhu cầu rollup. Hiện tại, rollup gần như không phải trả chi phí cho blobs. Do nhu cầu ít nhạy cảm với giá, phí blob thường duy trì ở mức tối thiểu 1 wei, và giá không luôn điều chỉnh mượt mà theo mức sử dụng. Điều này khiến cơ chế phí rơi vào trạng thái “không đàn hồi giá”, hạn chế khả năng phản ứng với biến động sử dụng.

Fusaka điều chỉnh cơ chế phí bằng cách liên kết giới hạn tối thiểu của blob base fee với một tỷ lệ cố định của L1 base fee, tránh việc giá blob về 0, đảm bảo cơ chế điều chỉnh phí vẫn hoạt động hiệu quả khi mở rộng không gian blob.

Tác động chính:

Định giá blob ổn định hơn: Tránh việc thị trường phí kẹt ở mức thấp nhất.

Tính kinh tế của rollup dự đoán được hơn: Đảm bảo rollups trả mức phí hợp lý cho khả dụng dữ liệu, tránh biến động phí đột ngột.

Tác động rất nhỏ tới chi phí người dùng: Dù có sàn tối thiểu, chi phí dữ liệu L2 vẫn chỉ là một phần nhỏ của vài xu Mỹ, gần như không ảnh hưởng tới UX.

Tính bền vững kinh tế dài hạn: Bù đắp chi phí node xử lý thông lượng blob cao hơn; phí blob hiện tại đóng góp ít vào việc đốt ETH, nhưng khi dung lượng nới rộng sẽ có thể đóng góp nhiều hơn.

Mở rộng L1

Fusaka cũng rất chú trọng tới mở rộng L1. Thông qua EIP-7935, nó tăng giới hạn gas mặc định của giao thức Ethereum lên 60 triệu, nâng cao khả năng thực thi Layer-1. Điều này trực tiếp tăng số lượng giao dịch mỗi block, đạt thông lượng cao hơn, ít tắc nghẽn hơn và phí gas thấp hơn.

Tác động dự kiến:

Thông lượng cao hơn: Mỗi block xử lý được nhiều phép toán hơn, tăng tổng dung lượng L1.

Hỗ trợ ứng dụng phức tạp hơn: Giới hạn gas lớn hơn giúp hợp đồng phức tạp vận hành suôn sẻ.

Ít tắc nghẽn khi tải cao: Không gian bổ sung giảm tắc nghẽn khi nhu cầu tăng vọt.

Giữ phí thấp: Dung lượng bổ sung duy trì môi trường phí thấp hiện tại (< 0.4 gwei).

Ngoài tăng giới hạn gas, Fusaka còn giới thiệu hàng loạt tối ưu hóa giúp thực thi L1 hiệu quả hơn và chuẩn bị cho việc mở rộng trong tương lai.

Giới hạn gas tối đa cho mỗi giao dịch: Ngăn chặn giao dịch đơn lẻ chiếm toàn bộ block, đồng thời đặt nền móng cho thực thi song song trong tương lai.

Tối ưu hóa ModExp precompile: Hiệu chỉnh lại chi phí gas và đặt ranh giới rõ ràng cho các thao tác liên quan, đảm bảo khi thông lượng tăng, việc sử dụng tài nguyên vẫn dự đoán được.

Tinh giản tầng mạng: Loại bỏ các trường tiền hợp nhất đã lỗi thời, giúp node Ethereum đồng bộ nhanh hơn, nhẹ hơn.

Nâng cao trải nghiệm người dùng (UX)

Fusaka mang tới loạt cập nhật nâng cao trải nghiệm cho người dùng và lập trình viên. Trong đó, EIP-7951 bổ sung hỗ trợ gốc cho elliptic curve secp256r1, tiêu chuẩn chữ ký được Apple Secure Enclave, Android Keystore và hầu hết phần cứng tiêu dùng sử dụng rộng rãi.

Điều này đồng nghĩa ví và ứng dụng có thể tích hợp trực tiếp quy trình xác thực quen thuộc trên Ethereum, ví dụ: Face ID, Touch ID, WebAuthn.

Từ đó giảm rào cản sử dụng và cung cấp bảo mật mạnh hơn cho cả người dùng bán lẻ lẫn tổ chức.

Các nâng cấp này hiện đại hóa trải nghiệm lập trình viên và giao diện người dùng Ethereum, giúp việc xây dựng ứng dụng an toàn và thân thiện với đại chúng trở nên dễ dàng hơn.

Kết luận

Khi Fusaka kích hoạt, tác động trực tiếp nhất sẽ thể hiện ở: chi phí rollup thấp hơn; thông lượng blob cao hơn; năng lực thực thi L1 tăng đáng kể.

Theo thời gian, không gian blob lớn hơn, chi phí thấp hơn và hiệu suất L1 cải thiện ổn định sẽ tái định hình kinh tế kết toán L2, ảnh hưởng đến động lực đốt ETH, và làm cho toàn bộ hệ sinh thái Ethereum trở nên thống nhất, đồng bộ hơn.

Dù tác động giá trị dài hạn vẫn phụ thuộc vào nhu cầu và tốc độ áp dụng, Fusaka đã đặt nền tảng rõ ràng, linh hoạt hơn cho giai đoạn phát triển tiếp theo của Ethereum: một hệ sinh thái L1 và L2 phối hợp hiệu quả hơn, có thể phục vụ nhiều người dùng, tài sản và hoạt động on-chain hơn nữa.