Elindeki parayı nereye koyman gerektiğini anlamak mı istiyorsun? Altın, kripto para, A tipi hisseler (A hisseleri) ve ABD hisseleri olmak üzere dört büyük arena var, her birinin kendine göre incelikleri var. Bugün temel mantığı ayrıntılı şekilde anlatıyorum, okuduktan sonra hangi kulvara uygun olduğunu bileceksin.

**Altın: Güvenliğin ön planda olduğu kasa**

Önce avantajlar. Bu varlık gerçekten küresel anlamda geçerli bir sert para; savaş olunca yükselir, enflasyon olunca yükselir, dolar çökerse bile yükselir. Yüz yıl saklasan bile sıfırlanmaz, bu konuda diğer varlıklarla kıyaslanamaz. Şimdi altın almak da kolay, kağıt altın, ETF istediğini seç, hisse alır gibi basit.

Ama sorunları da bariz—para kazanma hızı o kadar yavaş ki insanı sabırsızlandırır, yılda %10-%20 yükselirse mum yakarsın. Ayrıca temettü vermez, faiz yok, tamamen fiyat farkından kazanç sağlanır, sahip olmanın maliyeti aslında düşük değil. ABD Merkez Bankası faiz artırma döngüsüne girerse, altın ciddi şekilde darbe yer. Türkiye'de fiziksel altın alırsan, prim ve işlem ücreti can yakar.

Kimlere uygun? Macera sevmeyen, varlığını korumak isteyen, geceleri rahat uyumak isteyen, evinde yaşlısı olan ve geleceğe yol bırakmak isteyen muhafazakar tipler için.

**Kripto Para: Roketle lunapark treni birleşimi**

Bu heyecanlı bir alan. 2020'den 2021'e kadar olan dönemde yüz kat kazananlar çoktu. 24 saat hiç kapanmaz, hafta sonu bile işlem yapılabilir, varlıklar küresel olarak taşınabilir, istediğin zaman götürebilirsin. Şu an altyapı da olgunlaştı, vadeli işlemler, borç verme, staking, nasıl istersen öyle oynayabilirsin.

Bedeli ne? Düşüşler gerçekten sert, 24 saatte kaldıraçlı pozisyonun tasfiye olur, gözünün yaşına bakmaz. En tehlikelisi ise sıfırlanma riski—coinlerin %95’i sonunda ölüyor. Borsa batması, sıkı regülasyon, proje sahiplerinin manipülasyonu, beklenmedik olaylar fazlasıyla var. Duygusal dalgalanma uykusuz bırakır, yemek bile zevksiz gelir.

Kimlere uygun? Kalbi sağlam, gece gündüz ayakta kalan, sıfırlanma riskini kabul eden, genç, az sermayeli, büyük oynamak isteyen agresif oyunculara.

**A Tipi Hisseler: Boğa kısa, ayı uzun bir arenada savaş**

A hisselerinin özelliği boğa piyasası kısa, ayı piyasası uzun sürer ama boğa başladığında herkes coşar. Politika piyasası özelliği belirgin, haber akışı büyük etki yapar. T+1 işlem kuralı ile aynı gün alıp satamazsın, fiyat artış/düşüş limitleri de var.

Ama iyi tarafı, görece sıkı bir denetim var, şirketlerin borsadan çıkarılma mekanizması gelişiyor, uzun vadede kaliteli şirketleri tutarsan yine de para kazanabilirsin. Sabırlı, temel analiz yapabilen, politikayla uyumlu yatırımcılar için uygun.

**ABD Hisseleri: Olgun piyasanın uzun vadeli yaklaşımı**

ABD hisseleri dünyanın en olgun piyasası, teknoloji devleri burada ve uzun vadede yükselme eğilimi belirgin. T+0 işlem, fiyat limiti yok, likidite harika. Ama dikkatli olmalı, şu anda ABD hisselerinde değerleme düşük değil, ekonomi daralır veya FED politikası değişirse düşüşler sert olabilir.

Kimlere uygun? Uzun vadeli kazanç isteyen, değer yatırımına inanan, kısa vadeli dalgalanmalara dayanabilen temkinli yatırımcılar için.

**Son söz:** Hiçbir piyasa mutlak iyi ya da kötü değildir, önemli olan senin risk toleransın ve sermaye yapına uygun olanı bulmak. Gençler yüksek riskli ve yüksek getirili varlıklara daha fazla yönelebilir, yaş ilerledikçe güvenli limanlara ağırlık verilmeli. Varlıklarını çeşitlendir, tüm yumurtaları tek sepete koyma—işin sırrı bu.